Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

MIERLO

betekenis & definitie

gemeente in Oost-Brabant. tussen Eindhoven en Helmond. Ze omvat behalve de hoofdplaats Mierlo een aantal buurtschappen en gehuchten, t.w.

Bekelaar. Berenbroek. Brand. Brandevoort. Broek. Diepenbroek.

Heiderschoor. Kranenbroek, Loeswijk. Luchen, Medevoort, Overakker, Schutsboom, Stepekolk, Trimpert en Voortje. MierloHout werd in 1968 door de buurgemeente Helmond geannexeerd.Mierlo telt 9689 inwoners (1985) en is 2775 ha groot. Ze is een van de gemeenten die samen het Streekorgaan Gewest Helmond vormen en grenst in het oosten aan de gemeente Helmond, in het noord-westen aan Nuenen. in het westen aan Geldrop en in het zuiden aan Someren.

Wapen: In 1817 is het gemeentewapen van Mierlo vastgesteld, het zou ontleend zijn aan een schepenzegel. Later is aan de juistheid van afbeelding en of omschrijving twijfel gerezen, waarna op grond van hernieuwd onderzoek bij Koninklijk Besluit van 20 augustus 1959 een nieuw wapen werd verleend, waarvan de beschrijving luidt als volgt: ..Van azuur, beladen met Sint Lucia, houdende, in de rechterhand een palmtak en in de linkerhand een brandende olielamp, alles van goud en ter weerszijden vergezeld van een schildje van hetzelfde, beladen met drie molenijzers van keel. Het schild gedekt met een gouden kroon van drie bladeren en twee paarlen."

Tezelfder tijd kreeg Mierlo een nieuwe vlag: rechthoekig, bestaande uit een blauw veld. beladen met Sint Lucia in geel en in de bovenhoek aan de stokzijde een rechthoekig vak in geel, beladen met drie molenijzers in rood.

Geschiedenis: De naam Mierlo zou de betekenis hebben: dorp aan de waterplas. Hoewel uit vondsten als speerpunten, messen, beitels en hamers geconcludeerd kan worden dat in prehistorische tijden al mensen (tijdelijk) in Noord-Brabant gewoond hebben en er ook duidelijk aanwijzingen zijn dat de Romeinen deze streek hebben bezocht, dateren betrouwbare gegevens over de geschiedenis van Mierlo uit de tijd nadat de Franken hier hadden gewoond. Het waren ook Frankische missionarissen (H. Lambertus) die vanuit Maastricht er het christendom hebben gepredikt. In 721 werd die andere grote missionaris. H.

Willibrordus, in Bakel. Deurne en Vlierden vele goederen geschonken, die hij bij zijn dood alle aan de door hem gestichte abdij van Echternach naliet. Het ligt voor de hand dat vanuit deze abdij de kerstening van Zuidoost-Brabant werd voortgezet.

In het begin van de 12de eeuw was heer van deze streek Hendrik graaf van Rode. misschien een afstammeling van de grafelijke familie Van Rode uit Sint-Oedenrode. Het is mogelijk dat het dorp toen ook Rode heette en eerst rond 1500 zijn huidige naam kreeg! In I 197 erfde een nakomeling Mierlo als vrije heerlijkheid, waarmee het dorp dus een staatje in de staat bleek te zijn.

In de 13de eeuw wordt Mierlo bestuurd door een college van schepenen en gezworenen, door de adel aangewezen. Uit een oorkonde uit 1263 blijkt dat ene Hendrick van Rode. Heer van Mierlo. het patronaatsrecht van de kerk bezat. In de oorkonde wordt als pastoor Hendrick. een zoon van Hendrick van Rode genoemd, die het kerkje had laten bouwen.

In 1315 draagt Henrik Dickbier, heer van Mierlo, het patronaat van de kerk met de daarbij behorende rechten en inkomsten over aan de abdij van Tongerlo, die dit recht behoudt tot 1816. De eerste door de abt benoemde pastoor is Johan van Massenhoven.

Het verging de inwoners van Mierlo niet slecht onder hun heer. In 1269 kregen zij vrijdom van tol en vier jaar later kregen zij de vrijheid over hun eigen grond te beschikken.

In 1496 komt de nieuwe stenen kerk gereed, niet ver van het kasteel op de Overakker.

In 1501 volgen de heren De Swaelï het geslacht Dickbier op. in 1518 gedurende een jaar opgevolgd door de familie De Rembempré. Het daaropvolgende geslacht Van Grevenbroeck (1519-176.3) heeft niet alleen verwoesting, verval en steeds weer het herstel van de kerk meegemaakt, maar ook dat zij na de vrede van Munster overging in handen der gereformeerden. De heren van Mierlo bleven echter het katholieke geloof trouw.

In 1672 bij de inval der Fransen werd in Mierlo een schuurkerk gebouwd en in 1731 mochten de priesters van de abdij van Tongerlo officieel de hun toevertrouwde parochies blijven bedienen mits zij zich aan de bepalingen, geldend voor de seculiere geestelijken, hielden.

In 1763 werden de Van Grevenbroecks opgevolgd door het geslacht De Heusch. dat door huwelijk overging in het geslacht Scherpenzeel Heusch (1792), dat zijn machtspositie tijdens de Franse revolutie zag tanen. De municipaliteit (het gemeentebestuur). bestaande uit Anthonij Verhagen, president, en Fr. Ververs en J. Conings. schepenen, gaf in 1798 de kerk terug aan de katholieken, die daarvoor in 1806 bij decreet van koning Lodewijk Napoleon de gereformeerden schadeloos moesten stellen.

In 1816 werd bepaald dat voortaan niet meer de abt van Tongerlo doch de bisschop van Den Bosch de pastoor en kapelaans in Mierlo zou benoemen. De laatste van de 34 paters Norbertijnen, die m deze parochie pastoor zijn geweest, was Franciscus van Elswijk (1806-18). de eerste door de bisschop benoemde pastoor Henricus Pompen. Na de grondwetsherziening van 1848 had de adel het bestuur van de gemeente aan de gezeten burgerij moeten overlaten, in 1851 werd Mierlo van heerlijkheid gemeente. Het door Jan Dickbier in 1210 gebouwde, door een gracht omgeven kasteel als opvolger van een stenen slotje op de Overakker dat door graaf Dirk van Holland was verwoest was inmiddels rond 1800 geheel vervallen. Een in 1757 herbouwde poort werd in 1948 door storm vernield, het jagershuis van de eerste echtgenoot van baronesse De Heusch De La Zangertje werd rijwielzaak, de kasteelboerderij op Overakker dokterswoning.

Bevolking: Mierlo is een typisch agrarische woon- en forensengemeente. Telde de gemeente in het midden van de 19de eeuw ca 2250 inwoners, rond 1900 ca 2600 en in 1945 ca 6500. in de zestiger jaren van de 20ste eeuw was dit aantal gegroeid tot meer dan 10.000. Doch in 1968 werd Mierlo-Hom (5000 inw.) door Helmond geannexeerd: nu groeit de gemeente echter weer snel naar opnieuw 10.000 inwoners, een streefgetal daar Mierlo zijn landelijk karakter wil behouden. Een groot aantal inwoners pendelt dagelijks naar Eindhoven en Helmond. Een ander deel van de bevolking houdt zich bezig met land- en tuinbouw (maïs. bonen, spruitjes) en intensieve veehouderij (varkens, kippen): enige industrie.

Recreatie: Mierlo heeft uitgebreide bossen en heidevelden: Klein Goor (12 ha), Luchense heide met Wolfsven (105 ha). Molenheide (136 ha), Strabrechtse heide (natuurreservaat, 669 ha) en Verste heide (85 ha). Radio- en televisietoren. Overheidsinstellingen e.d. gemeentehuis. Dorpsstraat 180-2: rijkspolitiebureau. Marktstraat 2: hoofdpostkantoor.

Watermolenwal 16. Helmond: waterschap, De Aa. Postelstraat 49. 's-Hertogenbosch. De Dommel. Molenpad 8. Boxtel.

Nutsbedrijven: gas en water: Obragas. Havenweg 1, Helmond: elektriciteit: PNEM. Havenweg 1. Helmond.

Onderwijs: drie basisscholen en een school voor VGLO.

Sportaccommodatie: Sportpark, hockeyvelden, sporthal, tennisbanen, recreatiepark Wolfsven met zwemacc. en binnensport, sport- en recreatiecentrum De Brug.

Bron: Mierlo groei en ontwikkeling.