gemeente in Noord-Brabant, bestaande uit het dorp Geffen, een deel van Vinkel en de gehuchten of buurschappen Binnenpolder, Eist, Kerkrot, Papendijk en Runrot.
Inwoners: 4.765 (1984); oppervlakte 1.407 ha. Wapen: In blauw een heiligenbeeld met in de handen een kerk, staande onder een kerkdeurboog op een stoepterras, alles van goud; links en rechts een gouden wapenschildje, het rechter dragende drie blauwe verkorte Sint Andrieskruisen, het linker dragende drie blauwe hoofden en face waarvan het ene bedekt is door een vrijkwartier van goud, waarop een blauwe vogel (1817).
Ligging:, grenzend aan Nuland, Lithoyen, Oss en Heesch.
Naam:, zou zijn afgeleid van Gen-effen: gelegen bij het water.
Geschiedenis;. In 1195 wordt Geffen genoemd in verband met het feit, dat aan de Papendijk kluizenaars woonden, die in dat jaar met een groep kluizenaars, die in Vinkel gehuisvest waren om in een verlaten streek een godsdienstig leven te leiden, in een klooster verenigd werden. Dat gebeurde door Winand van Basel, de stichter van het even buiten de stad ’s-Hertogenbosch gelegen klooster Porta Coeli. Geffen lag lange tijd langs een lage polderkant.
In de veertiende eeuw werd het in leen gegeven als heerlijkheid, die nauw' verbonden is geweest met de adellijke familie Van Vladeracken. Deze bezat in Geffen ook een kasteel. Het was een heerlijkheid met middelbare en lage jurisdictie erfelijk en met hoge jurisdictie in belening. Na jhr. Gerard van Vladeracken kwam de heerlijkheid aan jhr. De Cocq van Opwijnen.
In 1679 werd de heerlijkheid genaast, toen de zonen van De Cocq van Opwijnen de heerlijkheid in december 1678 hadden verkocht aan jhr. Christiaan van Beresteyn, raad en pensionaris van ’s-Hertogenbosch.
In 1680 werd Geffen als heerlijkheid verkocht door Maria van Rijsenborgh, weduwe van Zegenwald Ten Heerenhaeff aan Caspar Christiaan de Voocht. Na zijn dood werd zijn nalatenschap door de Raad van Brabant gesteld onder het beheer van twee curatoren, die in januari 1704 de heerlijkheid Geffen verkochten aan Maria Dorothea Smithorn, weduwe van Hendrik Cramer. Later kwam de heerlijkheid aan het geslacht Van Beresteijn.
Het oude kasteel van Geffen werd in de Franse tijd gesloopt. Of het ook te lijden heeft gehad van de plunderingen door de Geldersen is niet zeker maar zeer goed mogelijk. In de Gelders-Brabantse oorlogen werd ook de kerk van Geffen verbrand, maar de toren van deze 15e-eeuwse kerk, die toegewijd was aan St. Trudog, bleef behouden. Het is mogelijk de oudste toren, die gekoppelde galmgaten in twee rijen onder elkaar heeft.
In 1819 wordt gemeld, dat de oude parochiekerk, onder aanroeping van de H. Maria Magdalena, omstreeks 1810 weer aan de katholieken kwam, die haar na de verovering van ’s-Hertogenbosch en in verband met de plakkaten, wat weer bekrachtigd werd door de Vrede van Munster van 1648, aan de protestanten hadden moeten afstaan. Dc kerk was kennelijk sterk vervallen. Er wordt gemeld, dat de katholieken het bedehuis tegen aanmerkelijke kosten weer geschikt voor de eredienst hebben gemaakt. Enkele jaren na de verovering van Den Bosch in 1629 was de pastoor Gerardus van Amstel genoodzaakt zich te verwijderen omdat hij al te zeer bekend en gehaat was bij de protestantse overheid. De katholieke inwoners werden van tijd tot tijd bezocht en zoveel mogelijk bediend door verschillende zendelingen, minderbroeders uit het klooster van Megen, die omdat zij onbekend waren in vreemd gewaad beter konden schuilen.
In 1664 was voor de parochies van Nuland en Geffen Johannes van der Heijden als vaste bedienaar door vicaris Houbraken aangewezen en na hem, door Steijaart in 1693 Lucas Hoebens, eveneens minderbroeder. Na de dood van de laatste waren het weer wereldheren, die de parochie bedienden.
Monumenten:. Katholieke kerk met 15e-eeuwse toren met overhoekse steunberen; kerk met 16e eeuws schip en voorzien van latere gewelven. Geffen heeft twee standerdmolens, een uit de 17e en een uit de 18e eeuw. De Vlijt en Zeldenrust, welke beide naar elders in de gemeente werden overgeplaatst.
De gemeente Geffen is aangesloten bij het Stadsgewest Oss, waarmee in 1973 werd begonnen en waarin negen gemeenten samenwerken.
Overheidsinstellingen e.d.: gemeentehuis Harrie Schoutenstraat 2; rijkspolitiebureau Geffen; postkantoor Kerkstraat 9.
Nutsbedrijven: Gas: Maasland Gas Oss; Waterl. Mij Oost-Brabant; elektr. PNEM.
Onderwijs:, twee basisscholen. Sportaccommodaties: sporthal; recreatiegebied Geffense Bosjes.
Bron: Kath. Meyerys Mem.boek; Witkamp’s aardr. wb.; P. Bins, Toer. gids; G. Velthuis, Geffen in de M.E.
