Tot in de 19de eeuw vervaardigden dorpsambachtslieden samen in de slappe tijd de zgn. Fr. schaatsen: de smid de ijzers, de timmerman de ‘houten’.
Sommige hadden een goede naam (advertenties in de ‘Leeuw. Cour.’ met bijv.
Tietjerkster, Ijlster, Oudkerkster of Wirdumer schaatsen).Inde 19de eeuw begint de specialisatiein kleine bedrijfjes, na ca. 1880 uitgroeiend tot fabrieken: Hoekstra, Warga; Minkema, Oosterlittens; Nooitgedagt, Ijlst; Ruiter, Akkrum; Ruiter, Bolsward e.a.; naast kleinebazen alsHamstra te Oudkerk. Nog bekend zijn o.a. Hoekstra, Ruiter, Nooitgedagt; verder P. B(os), Heerenveen; Nijdam, Oranjewoud; Frisia, Ijlst (2 Scbaatsenmodellen). De fabricage van bouten schaatsen is vrijwel in Frl. geconcentreerd. Metalen schaatsen maakt in Frl. De Valk te Ijlst.
Zie: Elfstedentocht Realta (1941).
