Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

REDBAD

betekenis & definitie

ook: Radboud, Fr. ‘koning’. Gewoonlijk wordt aangenomen dat hij 679 zijn vader Aldgils opvolgde en met een volksvergadering over GrootFrl. regeerde.

De Franken onder Pippijn waren zijn tegenstanders. R. leed — kort voor 690 een nederlaag bij Dorestad.

Utrecht ging ca. 695 ook verloren. Na de dood van Pippijn (712) had R. 714-717 weer de macht, maar 718 leed hij een nederlaag tegen Karel Martel.

R.s dood in 719 is het einde van Groot-Frl. De Rijn is niet langer de grens met het Frankische rijk.

Voor R. was het christendom een Frankische zaak. zie Bonifatius, Liudger, Willibrord. Zie: Boeles II, 269-287; A. de Goede, Koning Redbad (1947); Repert., 268.R. leeft niet meer in de mondelinge overlevering (alleen Oostfrl. heeft nog zijn Konrebbers- en Robodswegen).

Uit een Oudfr. verhaal in het Jus Municipale Frisonum (1464) kennen wij R. als de hoffelijke koning (nota bene van Denemarken), in een strijd gewikkeld met koning Karel. R. verliest de strijd, als zij een wedstrijd aangaan in het staan op één been. Als Karel nl. zijn handschoen (met opzet) laat vallen, raapt R. die op. Naar Karels reactie ‘Haha’ en R.s klacht ‘O wach!’ heten volgens de sage de plaatsen Hachenzee en Wachenzee in Franekerga. Bekender is het verhaal, hoe R., als Wulfram hem wil dopen, de voet uit de doopvont terugtrekt bij de mededeling dat zijn voorvaders niet in de hemelzijn. Reeds Melis Stoke vermeldt dit; de Vita sancti Wolframi voegt toe dat R., door de duivel verleid, plotseling stierf.

In dit verhaal wordt Medemblik (kasteel ‘Radboud’!) genoemd. Ten slotte weet de Vita Willébrordi (ca. 800) van een ontmoeting tussen Willibrord en R. op Fosteland (Fositesland).