Gebouw te Zaandam waar joden bijeenkwamen voor godsdienstoefeningen en onderricht in de joodse wetten, gevestigd aan oorspronkelijk de Rozengracht en nadien het Kuijperspad (later: Gedempte Gracht), sinds 1974 niet meer als zodanig in gebruik, ook wel Sjoel (van schule) genoemd. Zie ook: →Joodse Gemeenschap.
In april 1800 deelden twee vertegenwoordigers van de lidmaten van de 'Hoogduytsche Joodsche Natie' te Zaandam aan het bestuur van Westzaandam mee dat zij voor godsdienstoefeningen een huis hadden gehuurd aan de Rozengracht, dat nog diezelfde maand zou worden ingewijd. In augustus 1816 kochten drie gemachtigden van de joodse gemeente een huis ('bekend met no. 469’) aan het Kuijperspad te Zaandam voor duizend gulden, dat als synagoge werd ingericht. Later werd er tevens een schoollokaal aan verbonden.
In 1858 verkeerden de kerk en school in erbarmelijke staat en een verzoek werd gericht tot Gedeputeerde Staten van Noord-Holland om 'een toelage tot herstel van de kerk van de Israëlieten te Zaandam'. Het verval zette zo snel door dat in 1861 (de school werd in 1858 gesloten) van herstel reeds geen sprake meer kon zijn en de synagoge geheel moest worden vernieuwd. De kosten van het door stadsarchitect L.J. →Immink ontworpen gebouw werden geraamd op 8500 gulden. Na een inzameling onder de 160 (voor het merendeel minvermogende) leden van de joodse gemeente en bijdragen van het Ministerie van Eredienst, de provincie Noord-Holland en geloofsgenoten uit Amsterdam bedroeg het tekort voor de bouw nog 1500 gulden, waarover de joodse gemeente een renteloze lening afsloot. Op 10 januari 1865 werd de nieuwe synagoge plechtig ingewijd, waarna een gedeelte weer als joodse school werd gebruikt. In de Tweede Wereldoorlog werd de synagoge geplunderd, vernield en ingericht als paardestal: in 1950 volgde restauratie.
Van de joodse gemeente was na de pogrom van de oorlog echter weinig overgebleven. In 1974 werd het gebouw verkocht, waarna expositie- en kunstuitleencentrum de →Zienagoog er in werd gevestigd. Thans biedt de synagoge huisvesting aan een brasserie: de Zienagoog is verplaatst naar Westzijde 39.
