Voor de invoering van een ondernemersbelasting (in 1893) was in Nederland het patent een officieel door de overheid uitgereikt bewijs dat bevoegdheid gaf tot het uitoefenen van handel, handwerk, beroep of bedrijf. Aan het regelmatig (meestal jaarlijks) te vernieuwen patentrecht waren kosten verbonden.
Dit was een 19e-eeuwse vorm van bedrijfsbelasting. De Kamer van Koophandel heeft zich meermalen ingespannen voor verlaging of ontheffing van dit patentrecht, dit laatste bijvoorbeeld in 1844 voor de molenschuiten, omdat het transport van landbouwprodukten was vrijgesteld, maar vervoer van en naar de molens niet.
