Encyclopedie van de Zaanstreek

Eindredactie Jan Pieter Woudt & Klaas Woudt (1991)

Gepubliceerd op 02-10-2020

Delft bv, Van -

betekenis & definitie

Voormalige koekfabriek te Koog, thans bakkerijen te Harderwijk. Koekfabriek Van Delft nv werd in 1914 door bakker Jan van Delft gesticht, deels met eigen geld, deels met geld van enkele Zaanse notabelen.

Ofschoon het door de Eerste Wereldoorlog moeilijk was grondstoffen te bemachtigen ging het bedrijf (geleid door Jan van Delft en zijn zonen Hendrik en Johannes) van het begin af aan goed. Dat was tegen de verwachtingen in. Van Delft had zich gevestigd in een pand waarin eerder bakkerij De Vlijt was gevestigd, na vele moeilijkheden was dit bedrijf uiteindelijk failliet gegaan. Direct al in het eerste jaar maakte Van Delft een winst van ƒ 20.000; in 1919 was de winst opgelopen tot ƒ 72.000. Het bedrijf investeerde op grote schaal in uitbreidingen van het bedrijfspand en nieuwe machines, terwijl het assortiment werd uitgebreid (naast koek en taai-taai, ook beschuit en koekjes). Van Delft groeide naar nationale bekendheid; met 25 (vracht-)auto’s werden dagelijks filialen in het hele land bevoorraad.

De (naar voorbeeld van Verkade gemaakte) ‘vogelboeken’ kregen groot succes. De crisis van de jaren ’30 werd in het bedrijf (dat een kwalitatief goed, maar duur produkt maakte) zwaar gevoeld; een groot deel van het personeel werd ontslagen.Tijdens de Tweede Wereldoorlog draaide het bedrijf slechts korte tijd volledig. De Duitsers wilden een volledige produktie bij het bedrijf bewerkstelligen, maar de directie wist dit telkens te voorkomen. In de hongerwinter werden in de fabriek op kleine schaal noodrantsoenen voor de illegaliteit geproduceerd, totdat het bedrijf door de Duitsers werd gesloten en geplunderd.

Met steun van de rijksoverheid werd Van Delft na de oorlog weer snel opgebouwd. Het bedrijf ging zich nu ook op de export richten, met name de Zweedse markt werd belangrijk. Toen de Zweedse regering tolbarrières opwierp ging Van Delft in Zweden zelf produceren, onder de naam Svenska van Delft a.b. (1950). Geheel onverwacht kwam in 1951 de verkoop van Van Delft aan Teun Oly Compagny (TOC), nadat eigenaar Jan van Delft (zoon van Johannes) in een hoge positie benoemd was bij de Amerikaanse voedselgigant Grace. Met Van Delft ging het daarna bergafwaarts, ofschoon het bedrijf tot in de jaren '70 nog marktleider was op het gebied van ontbijtkoek en taai-taai. In de jaren 1956-’58 werd het bedrijf verplaatst naar Harderwijk.

Nadien wisselde het enige malen van eigenaar; eind jaren ’80 werd het gekocht door het Groningse familiebedrijf De Lange. Van Delft produceert thans nog taaitaai en koekjes.

< >