Dr. Chris Schriks

Uitgever-drukker, auteur, historicus

Gepubliceerd op 28-10-2016

Frederik Muller

betekenis & definitie

Frederik Muller (1817-1881), baanbreker in de boekenwereld in de 19de eeuw, werd in zijn jeugd geteisterd door ‘gevaarlijke ziekten’ en behept met een spraakgebrek – zoon van de uit Duitsland afkomstige Samuel Muller, predikant en hoogleraar aan het Doopsgezind Seminarium te Amsterdam – een ‘duizendpoot’ zou worden in het boekenvak.

Ook de broer van Samuel, Johannes Müller, met umlaut, komt naar Amsterdam en begint een boekhandel waar Frederik in 1834 in de leer gaat. In 1840 wordt hij compagnon van veilinghouder Radink, in 1843 begint hij een antiquariaat in een kelder aan het Rokin.

Frederik wordt een prominent lid van de Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels en een opvallende figuur in boekenland. Hij correspondeert met boekhistorici, bibliothecarissen, conservatoren, bibliofielen, verzamelaars, bibliografen en archivarissen; hij verzamelt boeken, prenten, portretten, kaarten, vlugschriften, koopt bibliotheken op, organiseert veilingen en levert aan buitenlandse afnemers die voor interessante boeken goed betalen.

Frederik is zowel ondernemer als handelaar, veilinghouder, boekverkoper, uitgever, antiquaar, boekwetenschapper, bibliograaf, catalograaf, verzamelaar, polemist, klokkenluider, scribent en bestuurder. Zijn 'gevaarlijke ziekten' en spraakgebrek heeft hij overwonnen.

Dertig jaar maakt hij ruzie met zijn vakbroeders die schoolboeken en buitenlandse boeken nadrukken of vertalen zonder toestemming van de auteur of uitgever. Hij is bestuurder bij verschillende culturele instellingen, bezoekt universiteiten en archieven, klimt in de pen zodra hij ongewenste toestanden aantreft en kapittelt overheden als zij het nationaal erfgoed verwaarlozen.
Hij weet zich te omringen door bekwame medewerkers aan wie hij zijn catalogi, bibliografieën en de administratie en het beheer van het magazijn kan overlaten, al gedraagt hij zich als een dirigent uit de Sturm und Drang-periode aan wie de eer van de uitvoering toekomt. Bij zijn dood in 1881 wordt Muller herdacht als een der meest significante figuren in de boekenwereld van de 19de eeuw.