Dr. Chris Schriks

Uitgever-drukker, auteur, historicus

Gepubliceerd op 15-11-2016

De Nederlandse Jeugdbibliotheek

betekenis & definitie

De Nederlandse Jeugdbibliotheek was een belangrijke vondst van G.J. Hendriks, directeur van Boek- en Handelsdrukkerij ‘Helmond’, toen in 1929 de gevolgen van de crisis merkbaar werden en hij zich afvroeg hoe hij zijn mensen aan het werk kon houden en tegelijkertijd kon voorzien in nog sluimerende behoeften van de markt.

Hij bedacht een formule voor goedkope boeken voor de arbeidersjeugd. Voorzien van illustraties en met een kartonnen omslag met een kleurtje. Boeken waarin ‘Hollandse’ normen en waarden een rol speelden. Avontuurlijk, spannend, met een vleugje humor, waarin de hoofdrolspelers jongens en meisjes waren ‘van stavast’ en ‘voor de duvel niet bang’.
Het duurde niet lang of een aantal schrijvers diende zich aan. Auteurs van diverse pluimage die na werktijd achter hun schrijfmachine kropen. De boeken kregen een omvang van 112 tot 160 pagina’s. Zij werden gedrukt op krantenpapier op een rotatiepers. De kwarto ‘paperbacks’ werden verkocht voor een kwartje en daarvoor had men dan een compleet avonturenboek.
Naar huidige maatstaven zag het product er niet uit. De kopers en lezers van toen hadden er geen moeite mee. Dat bleek uit de groei van het fonds. De Jeugdbibliotheek telde uiteindelijk 272 titels, 171 jongensboeken, waaronder een tiental titels in de Menco Minkema-serie, en 101 meisjesboeken. Daarnaast verschenen 48 kleuterboeken in de Kinderbibliotheek.
Veel winst heeft de uitgeverij niet gemaakt. Van het kwartje bleef, ná aftrek van de boekhandelskorting, overhead, administratiekosten, honorarium voor de auteur en de illustrator, clichékosten, verkoopkosten, e.d. ongeveer een dubbeltje over, waarvoor het boek moest worden gezet, gecorrigeerd, gedrukt en gebonden.
Als men niet te nauw keek, lukte dat. De formule bleek ruim tien jaar ijzersterk totdat de Duitse bezetter roet in het eten gooide. In 1941, het jaar waarin toezicht, censuur en repressie toenam, was het afgelopen. Sommige titels werden verboden en voorraadrestanten verdwenennaar de zolder.