Junior Dokterswoordenboek

Arnoud van den Eerenbeemt (2010)

Gepubliceerd op 23-02-2017

bloed

betekenis & definitie

Vloeistof die door het lichaam stroomt via het hart, de slagaderen, de haarvaten (capillairen) en de aderen (venen) en die uit plasma en cellen bestaat.

Bloed is eigenlijk vloeibaar bindweefsel. Het doet van alles. Het vervoert zuurstof (via de rode bloedcellen) en voedingsstoffen naar lichaamscellen en voert afvalproducten af naar de nieren en koolzuurgas (kooldioxide) naar de longen. Ook vervoert het hormonen en brengt het afweerstoffen en witte bloedcellen naar plaatsen in het lichaam waar die nodig zijn, bijvoorbeeld voor bescherming tegen virussen, bacteriën en vreemde stoffen die het lichaam zijn binnengedrongen. Daarnaast helpt bloed een wond genezen, bijvoorbeeld door bloedplaatjes erin (trombocyten, trombi) en andere stoffen die het bloed laten stollen. Zo komen er minder snel ziekteverwekkers in de wond en geneest die sneller. Bloed voert ook warmte van binnen in het lichaam naar de buitenkant, de huid. Zo zorgt het dat de lichaamstemperatuur regelmatig is.

‘Blauw bloed hebben’ betekent dat je van adel bent: prinses, baron, jonkvrouw, graaf, noem maar op. Maar ook adellijke mensen hebben gewoon rood bloed. Hoezo dan ‘blauw’ in die uitdrukking? Vroeger woonden veel mensen van adel in een kasteel op het platteland. Veel land rondom het kasteel was hun eigendom. Boeren werkten voor hen op dat land. Een adellijk echtpaar hoefde niet veel te werken en in elk geval niet met de ploeg op het land. Meneer en mevrouw kwamen weinig buiten, ‘onder het gewone volk’, want dat was niet de gewoonte. Hun huid kreeg daardoor weinig zon en bleef in onze streken wit. De bloedvaten, die bij iedereen onder de huid blauw doorschijnen, waren door hun blanke huid extra goed te zien. De boeren op het land hadden door de zon een gezond kleurtje en bij hen zag je die blauwe bloedvaten niet goed door de bruine huid doorschijnen. Zij hadden dus zogenaamd géén ‘blauw bloed’. Of de ‘Na’vi’s’, in de film Avatar (uit 2010), of de smurfen blauw bloed hebben, moet je zelf uitvinden.

Kijk ook bij beenmerg, leukemie.