Het land ten Noorden van de Vaalrivier en bezuiden 24° Breedte, werd bij de groote Trek van Hendrik Potgieter in Mei 1838 door de Zuid-Afrikaansche Boeren in bezit genomen en Transvaal genoemd. Aan MooiRivier werd in 1839 de stad Potchefstroom, zoo genoemd naar Potgieter, de eerste chef, aangelegd en tot hoofdstad van de Republiek „Transvaal” geproclameerd.
Daarop werd 16 Januari 1852 de Zand-Rivier Conventie gesloten, waarbij Engeland de onafhankelijkheid van de Emigranten ten Noorden van de Vaal erkende. Hun staat „de Zuid-Afrikaansche Republiek” dagteekent van 1860 toen de drie republieken benoorden de Vaal: Potchefstroom, Lijdenburg en Zoutpansberg ineensmolten, en Pretoria tot hoofdstad gekozen werd.
Op 12 April 1877 werd Transvaal door de eerste annexatie van Sir Theophilus Shepstone tot Brits grondgebied verklaard, onder protest van President Burgers, terwijl een deputatie S. J.
P. Kruger, vice-president en Dr C.
J. P.
Jorissen naar Londen ging om het protest te ondersteunen. Na den heldhaftigen vrijheidsoorlog van 1879 en ’80 onder leiding van het driemanschap Kruger, Pretorius en Joubert werd 3 Augustus 1881 de Conventie van Pretoria geteekend waarbij Engeland wederom de onafhankelijkheid der Zuid-Afrikaansche Republiek erkende.
Dit besluit werd bekrachtigd door den Volksraad van de Zuid-Afrikaansche Republiek op 25 October 1881.
In deze Conventie is verandering aangebracht door de Conventie van Londen op 27 Februari 1884.
Volgens art. 4 van deze Conventie mocht de Zuid-Afrikaansche Republiek geen verdrag aangaan met eenigen staat, behalve de Oranje-Vrijstaat, zonder goedkeuring van H. M. de Koningin van Engeland.
Uit dit artikel was de vroeger genoemde „Suzereiniteit” van het Britsche gouvernement weggelaten, doch in de volgende jaren ontstond daarover wrijving tusschen de Zuid-Afrikaansche Republiek en Engeland. De ontdekking van de goudvelden en desnelle opkomst van Johannesburg gaven aanleiding tot den Jameson-inval, die door de Boeren onder leiding van de Kommandanten Cronjé en Malan te Doornkop tot staan werd gebracht Januari 1897.
Daarop volgden al spoedig de Bloemfontein-Conferentie over het burgerrecht van de uitlanders, tusschen President S. J.
P. Kruger en Sir A.
Milner, waarbij duidelijk bleek, dat het Britsche gouvernement zich gerechtigd achtte zich met de binnenlandsche zaken van de Zuid-Afrikaansche Republiek te bemoeien. Toen de Zuid-Afrikaansche Republiek aan de gestelde eischen niet wilde toegeven, werden Engelsche troepen geposteerd op de grenzen van Transvaal en Vrijstaat.
Op 2 October 1899 werden daarom de burgers van beide Republieken opgecommandeerd en naar de grenzen gezonden om die te bewaken. 11 October werd door de Zuid-Afrikaansche Republiek een ultimatum gezonden aan het Britsche gouvernement, om de troepen van de grenzen weg te trekken.
Daarop begon de groote oorlog, die geëindigd is met het Verdrag van Vereeniging 31 Mei 1902, dat onderteekend werd door Generaal Lord Kitchener, Lord Milner en de regeeringen van de Zuid-Afrikaansche Republiek en de Oranje-Vrijstaat.
Transvaal bleef niet lang onder de krijgswet, maar kreeg spoedig evenals de Vrijstaat een eigen verantwoordelijke regeering. In 1908 begonnen echter de onderhandeïingen met de Kaapkolonie, Natal en Vrijstaat om tot Unie te komen.
De uitslag was, dat niet een foederale maar complete Unie werd gekozen door de Conventie van afgevaardigden uit de verschillende kolonies. Sedert 1910 is Transvaal een provincie van de Unie van Zuid-Afrika.
Het Parlement vergadert te Kaapstad, maar de zetel der Regeering is Pretoria. De provincie Transvaal wordt bestuurd door een Administrateur, een uitvoerend Comité en een Provinciale Raad.
De Administrateur wordt benoemd door de Regeering, van het uitvoerend Comité worden de vier overige leden gekozen door de Provinciale Raad.
