ontstaat wanneer de jaarlijksche uitgaven van den staat de jaarlijksche inkomsten overtreffen. Ten einde zijn verplichtingen na te komen moet de staat dan geld leenen.
Dit kan geschieden ter bestrijding van gewone uitgaven, en is dan dikwijls af te keuren, of ter bestrijding van buitengewone uitgaven, waarvan men de kosten over een aantal jaren wil verdeden, zooals het uitvoeren van groote werken of het tot stand brengen van belangrijke verbeteringen, die blijvende waarde hebben.De staatsschuld wordt onderscheiden in vlottende en gevestigde schuld. De vlottende schuld wordt gemaakt door opname van gelden bij een bank (de Nederlandsche bank) of door uitgifte van schatkistbiljetten. Zij dient in den regel ter bestrijding van uitgaven, die binnen korten tijd door de inkomsten van den staat zullen worden gedekt. Soms wordt een deel der vlottende schuld omgezet in gevestigde schuld.
De gevestigde schuld ontstaat door de uitgifte van leeningen op langen termijn, waarvoor schuldbrieven worden uitgegeven. Het rentetype en de voorwaarden van aflossing worden bij de uitgifte vastgesteld. Deze staatsschuldbrieven zijn op de beurs verhandelbaar evenals andere effecten.
Indien een staat, in verhouding tot zijn draagkracht, vele schulden heeft, daalt zijn crediet. Hij zal dan slechts onder bezwarende voorwaarden geld kunnen opnemen of een gedwongen leening moeten uitschrijven. Wanneer een staat zelfs niet met behulp van leeningen aan zijn financieele verplichtingen kan voldoen spreekt men van een staatsbankroet. De geschiedenis geeft hiervan verschillende voorbeelden.
