Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Eufraat

betekenis & definitie

Onder dezen naam komt hij slechts tweemaal voor in den Bijbel en wel in Openb. 9 : 14 en 16 : 12, naar den Griekschen naam Euphrates; in het Oude Testament heet hij Frath, naar het Hebreeuwsch P/irat, vaak gaat daaraan vooraf de nadere aanduiding rivier, ook wel groote rivier en zelfs wordt hij kortweg de rivier genoemd (Gen. 2:14; Jer. 46 : 2; Deut. 1:7; Openb. 9 : 14). In het Babylonische scheppingsepos reeds wordt de Eufraat, de vruchtbaarheid brengende rivier, verheerlijkt, die naar onderscheiden uitspraken van dit epos met den Tigris in ’t bijzonder door de góden is geschapen.

Bas-reliefs uit Goedea’s tijd, waarop eenige vrouwen voorkomen, die in bevallige houding in haar uitgestrekte handen vazen houden, waaruit een dubbele stroom water vloeit, geven zeer waarschijnlijk een symbolische voorstelling van de twee heilige rivieren, Eufraat en Tigris. Het Paradijsverhaal noemt als vierde rivier de Frath.

Het staat boven iederen twijfel vast dat daarmede de ons bekende rivier de Eufraat wordt bedoeld, en onder den Hiddekel, de derde rivier, de Tigris. Daar Pison, de eerste rivier en de Gihon, de tweede rivier nergens elders worden genoemd kan niet met voldoende zekerheid, trots de vele hypothesen ter oplossing geslagen, worden aangegeven, welke rivieren daaronder moeten worden verstaan (Gen. 2 : 10—14).

Eén ding staat wel vast, dat het landschap Eden, in Zuid-Babylonië moet worden gezocht. De Eufraat en Tigris, met de meeste harer zijrivieren, nemen hun oorsprong op de bergen van Armenië.

De Eufraat ontstaat uit twee bronrivieren, aldaar ontsprongen, de meer Westelijke heet Frath; beide stroomen door de dalen van den Taurus; als zij zich hebben vereenigd dan scheidt de rivier, onder den naam Eufraat stroomende naar het Zuiden, Armenië van Cappadocië. Na het verlaten van den Taurus, stroomt hij minder snel dan in het tafelland dat hij verlaat bij den laatsten waterval boven Apameia, Mesopotamië binnen met vertraagden loop.

Hier neemt hij eerst den Belias op, waaraan Haran, (weg, knooppunt van karavaanwegen) lag en later den Chabor, naar welks oevers Sargon een gedeelte der inwoners van Samaria, bij haar val, voerde. Van de rechterzijde, de Syrische woestijn, stroomen geen zijrivieren van eenig belang in den Eufraat.

Bij Sippar naderen Eufraat en Tigris elkander het dichtst, daar bouwde Gimil-Sin (ca 2389—2381) een muur, omdat de vlakte van Sinear daar het gemakkelijkst kon worden afgesloten.

Ten Zuiden van Erech (Gen. 10 : 10) lag aan den rechteroever van den Eufraat Ur, de vaderstad van Abraham.

Het lag zeer gunstig. De Eufraat stroomde langs zijn muren; dicht bij de stad kwam het tegenwoordig Sjath el Hai genoemde kanaal, dat van den Tigris uit de breede vlakte van Sinear doorsneed, in den Eufraat.

Oer-Engoer, die voor het eerst den titel aanneemt van „koning van Soemer en Akkad” graaft allerwege kanalen, gelijk later Nebukadnezar het „koningskanaal” zal laten graven. Nog ten tijde der Assyriërs stroomden de Eufraat en Tigris gescheiden in de zee.

De Perzische golf drong toen veel hooger landwaarts door in de vruchtbare vlakte. Thans groeit de vlakte jaarlijks ongeveer 22 Meter aan met alluvialen grond.

Vroeger was de slibafzet waarschijnlijk nog veel sterker en de aanwas dus grooter. Thans vereenigen zich de Eufraat en Tigris ten Zuiden van Babylon bij Korna, en stroomt dan ter breedte van 600 schreden en een gemiddelde diepte van 20, onder den naam van Schat el Arab (stroom der Arabieren) naar de Perzische golf, alwaar hij een delta vormt, terwijl slechts één der uitmondingen thans bevaarbaar is; oudtijds konden zeeschepen de rivier opvaren tot voorbij Babel (Jes. 43 : 14).

Een der belangrijkste doorwaadbare plaatsen was die bij Thapsacus. Als de sneeuw op de bergen van Armenië begint te smelten zwelt de rivier, treedt in April en Mei buiten haar oevers, bereikt in Juli haar hoogsten stand en brengt daardoor groote vruchtbaarheid aan (jes. 8 : 7).Van de beide rivieren Eufraat en Tigris heeft de Eufraat de grootste beteekenis voor Mesopotamië. Wel heeft hij niet de helft van het water van den Tigris, maar door zijn lage oevers overstroomt hij gemakkelijker de vlakte en overdekt die met vruchtbare klei. Sjoerippak, bekend uit het Gilgamesj-epos en teruggevonden in den rumenheuvel van Fara; Larsa, de ruïnenheuvel van Senkere, lagen in deze vlakte. Doch wie in haar wilde wonen, moest kunstmatige heuvels of terpen opwerpen. Het waren terrassen gelijk, bijeengehouden door zware muren van in vuur of zonnegloed gedroogde baksteenen. Een uitgebreid en kunstig uitgedacht bevloeiingssysteem bracht het vruchtbare kleiwater over de vlakte.

Thans is ze, wat ze eenmaal was, een land van riet en biezen. Maar door genoemd bevloeiïngs-systeem werd ze een bizonder vruchtbaar land. Dit land werd het moederland van gerst en tarwe; verder werden hier verbouwd gierst, sesam of turksch koren. Wijnstok en tameriske werden sterk aangeplant. De vijgeboom, granaatappelboom worden in oude teksten genoemd; de dadelpalm maakte een van de rijkdommen van het land uit. Geen maaltijd zonder den dadel, versch of gedroogd.

Verder werden geteeld: boonen, uien, komkommers en pompoenen. In de rivieren leefden allerlei soorten van visch: barbeel en karper, aal en knorhaan. In de vele stroomen en kanalen vermaakten zich pelikanen, kraanvogels, ooievaars, reigers, zwanen, eenden en ganzen. In het veld waren lijsters, tortelduiven en duiven. In de weiden schapen, geiten, koeien, varkens; in het wild herten, antilopen, bizons en buffels. De vette leemachtige grond bood den mensch het materiaal voor huizenbouw, voor het pottenbakkersbedrijf en zelfs in de kleitafeltjes voor het schrijven en opteekenen der belangrijke feiten.

Echter natuursteen, edele houtsoorten en metalen bood de vlakte zijn inwoners niet. Toch heeft hij die straks noodig voor den bouw zijner paleizen en tempels, en ter vereering van zijn góden. Goud, zilver, koper en brons zal hij invoeren en de gunstige ligging van zijn land zal den handel bevorderen en de drijfveer worden tot bevrediging van zijn expansiezucht. Zoo wordt het land tusschen de rivieren het machtige en gevreesde Babel der groote profeten!