Zie ook Hasmoneën. De familie der M. heeft haar naam te danken aan het feit, dat Judas, de 3e zoon van de priester Mattathias, zo genoemd werd, 1 Macc. 2 : 4.
Men leidt de naam meestal af van Hebr. maqqèbĕt = hamer, Aramees: maqqābā. Doch ook andere afleidingen zijn voorgeslagen. Tijdens de onderdrukking van het Joodse volk door Antiochus IV Epiphanes (175—164 v. C.) verwekte de priester Mattathias uit Modin een opstand. Na zijn dood werd deze opstand voortgezet door zijn 5 zonen. Van hen trad de 3e, Judas, het eerst op de voorgrond. Deze slaagde er zelfs in, Jeruzalem te heroveren en de tempel, die door Antiochus verontreinigd was, weer te wijden. Dit laatste geschiedde in Dec. 165 v. C., en de herinnering hieraan wordt bewaard door het feest der tempelwijding, zie Joh. 10 : 22. Doch Judas sneuvelde in 160 v. C. tegen de Syriërs. Al eerder was Eleazar, de 4e zoon van Mattathias, gesneuveld. Nu nam zijn jongere broer, Jonathan, de leiding in handen. Spoedig na diens optreden werd Johannes, de oudste zoon van Mattathias, vermoord door de kinderen van Jambres, een roverstam in het O.-Jordaanland. Jonathan wist dank zij onenigheden onder de Syriërs veel te bereiken. Doch in 143 v. C. werd hij door de Syrische generaal Tryphon verraderlijk vermoord. Nu werd Simon, de 2e zoon van Mattathias en de laatst overgeblevene der 5 broeders de leider. Hij wist van Demetrius II, de tegenstander van Tryphon, volledige vrijheid van tribuut, dus practisch de onafhankelijkheid van Syrië te verkrijgen. Dat was in 142 v. C. De laatste bezettingen der Syriërs verdreef hij. In 140 v. C. werd Simon in een plechtige volksvergadering te Jeruzalem tot erfelijk hogepriester en vorst benoemd. Men kan zeggen, dat hiermede de dynastie der Hasmoneën een aanvang nam. Toen de Syriërs weer vijandig tegen de Joden optraden, behaalden de zonen van Simon, Judas en Johannes, een grote overwinning op hen. Simon werd in 135 v. C. door zijn schoonzoon, Ptolemaeus, vermoord. Ook zijn zonen Mattathias en Judas behoorden tot de slachtoffers. Johannes ontkwam en kreeg de macht in handen. Hij werd genoemd Johannes Hyrcanus. Deze onderwierp de Edomieten. Hij regeerde lang en voorspoedig, 135—105 v. C. Zijn zoon Aristobulus I volgde hem op. Deze was een wreedaard, die zelfs zijn moeder en zijn broer vermoordde. Had reeds Johannes Hyrcanus meer zich gewend tot de Sadduceën, die de Griekse cultuur vriendelijk gezind waren, Aristobulus I nam zelfs de koningstitel aan. Hij regeerde van 105 tot 104 v. C. en werd opgevolgd door Alexander Jannaeus, 104—78 v. C. Gedurende zijn regering waren er felle twisten tussen de Farizeën en de Sadduceën. Deze Alexander Jannaeus was gehuwd met Alexandra, die eerst met zijn broer Aristobulus I getrouwd was geweest. Na de dood van Alexander Jannaeus regeerde Alexandra, 78 tot 69 v. C. Zij begunstigde de Farizeën. Haar 2 zonen, Hyrcanus II en Aristobulus II kregen twist over de heerschappij. Aristobulus wist de burgerlijke macht te grijpen van 69 tot 63 v. C., terwijl Hyrcanus hogepriester was. Doch de Romeinen grepen in de strijd tussen hen in. Pompejus veroverde in 63 v. C. Jeruzalem, Aristobulus II werd afgezet en naar Rome gevoerd. Hyrcanus II was van 63—40 v. C. hogepriester en vorst onder de Rom. opperheerschappij. Doch Hyrcanus was een zwakkeling, en de Idumeër Antipater of Antipas wist hoe langer hoe meer invloed te krijgen. Deze was door de Romeinen als procurator van Judea aangesteld onder Hyrcanus. Antipater wist ook zijn zonen Fasaël en Herodes aan invloedrijke posities te helpen. Antigonus, de zoon van Hyrcanus II, was nog van 40—37 v. C. koning, doch onder de bescherming der Parthen, die een inval hadden gedaan. Maar reeds in 40 n. C. hadden de Romeinen Herodes tot koning over Judea benoemd. Antipater en Fasaël waren toen al gestorven. Deze Herodes, de Grote, huwde met Mariamne, de kleindochter van Hyrcanus II. In 37 n. C. veroverde Herodes Jeruzalem. De leden van het huis der Hasmoneën werden successievelijk door hem vermoord.Wat de boeken der M. betreft, het eerste boek beschrijft de geschiedenis der Joden van het optreden van Antiochus Epiphanes tot de dood van Simon, dus het tijdperk van 175—135 v. C. Het boek is ons bewaard in het Grieks. De oorspronkelijke tekst zal in het Hebr. of in het Aramees zijn geschreven. De tijd van het ontstaan van het boek is ± 100 v. C.
II M. is een uittreksel van een werk, dat uit 5 boeken bestond, van Jason van Cyrene en is ontstaan ± 50 v. C. Het eindigt met de overwinning van Judas op Nicanor. Deze 2 boeken worden gewoonlijk tot de apocriefe boeken gerekend. Daarnaast bestaan nog III en IV M. Het 3e boek heeft niets met de M. te maken; het verhaalt, hoe Ptolemaeus IV Philopator (221—204 v. C.) van Egypte van een vijand der Joden tot hun vriend wordt. Het is uit de tijd van 100—70 v. C. IV M. is een soort preek of rede over de heerschappij der rede over de hartstochten. Daarin komen voorbeelden voor van standvastigheid, betoond door martelaren in de tijd der M. Het is geschreven na II M. en vóór de val van Jeruzalem.
