Twee vissoorten zijn er die in het Nederlands maanvis worden genoemd. De grootste is een in zee levende verwant van de egel- en koffervissen, een bizar, log, schijfvormig dier dat een lengte van meer dan drie meter kan bereiken met een gewicht van 800 tot 1000 kilo.
De meer bekende maanvis is een bewoner van het zoete water in het Amazonegebied – en van talloze aquaria in de hele wereld. Want het is een buitengewoon sierlijke vis. En – ofschoon een lid van de strijdlustige, agressieve en weinig tolerante ►cichlidenfamilie – een gemakkelijk te houden en goedaardig dier. Er zijn een paar soorten, of misschien is het beter te spreken van rassen, waarvan vooral scalare en de iets kleinere eimekei veel in de huiskamer werden gehouden en nogal eens met elkaar worden gekruist. Er is namelijk heel gemakkelijk met de vissen te kweken; men is er zelfs in geslaagd zwarte exemplaren te doen ontstaan. Voor ons hoeft dat allemaal niet; maanvissen zijn in hun eigen pakje heel fraaie en statige dieren waaraan niets te verbeteren valt.
Ze hebben een heel plat, bijna cirkelvormig lichaam met hoge rug- en aarsvin en tot lange, sierlijke draden uitgegroeide buikvinnen. Het zijn trage zwemmers die een groot deel van de dag bezig schijnen te zijn, zich te laten bewonderen. Ze hangen althans vrijwel roerloos tussen de waterplanten. Een geliefkoosd en tevens een veilig plekje. Dank zij de donkere banden die dwars over hun lichaam lopen, ook over hun hoge rugvin en zelfs een over kop en oog, vallen de stilstaande vissen tussen de grillig belichte plantestengels nauwelijks op. Recht naar voren gezien, zijn het smalle streepjes die al evenzeer tussen de groene stengels wegvallen.
Merkwaardig is dat exemplaren in het wild, die men in heel troebel water vond, vrijwel geen streeptekening hadden; die kwam pas toen de dieren een paar dagen in helder water hadden gezwommen. En de strepen dus weer nut hadden.
Maanvissen maken – en naar steeds meer blijkt ook vele andere vissen – onder water geluiden. Weliswaar mechanische, door raspende bewegingen in de bek tijdens het eten, maar ze zijn met ’n onderwatermicrofoon heel goed te horen. Die ervaring deden we een aantal jaren geleden op, toen we in het aquarium van Artis het publiek een aantal vissegeluiden lieten horen. De maanvissen moesten dan wel worden gevoerd, bijvoorbeeld met watervlooien. Geluidloos zwommen de vissen naar hun prooi en dan plotseling weerklonk een luid ‘plop’ en werd een watervlo met kracht in het getuite bekje gezogen. Even later werd er ‘gekauwd’, wat precies hetzelfde geluid veroorzaakte als wanneer men met de nagel over hout krabt. Grappig is dat wanneer men ze hun eigen, op de band opgenomen gerasp via een luidspreker laat horen, ze ogenblikkelijk naderbij komen in de veronderstelling dat er soortgenoten eten en er dus iets te halen valt.
■ Totale lengte m.i.v. staartvin ong. 12 cm; hoogte ong. 7 cm, met rugvin 12 cm. Buikvinnen 12 cm.
Blauw- of groen- tot grijsachtig met zilveren glans. Drie vertikale strepen, al naar gelang stemming meer of minder donker, met enkele vage ertussen, o.a. op staart. Rug- en aarsvin met geelachtige tint.
Voedsel: Allerlei kleine waterdiertjes, larven, wormen, kreeftachtigen, kleine visjes.
Tot 1000 eieren, door wijfje op bladeren waterplanten gelegd, door beide ouders verzorgd. Jongen na 2-4 dagen uit; zitten 36 uur met fijne draadjes aan blad. Daarna door ouders in holletje in bodem gebracht. Zwemmen binnen week vrij rond.
Jongen na 3-4 weken discusvormig.
Angel Fish • Segelflosser • Poisson-ange
Pterophyllum eimekei.
