Algemeen Nederlands Woordenboek

Algemeen Nederlands Woordenboek (2009-heden)

Gepubliceerd op 30-05-2017

vastentijd

betekenis & definitie

tijd bestemd om te vasten.

periode waarin men zich om geloofsredenen onthoudt van of matigt in het gebruik van voedsel, drank en genotsmiddelen; in het bijzonder: periode van veertig dagen voor soberheid en inkeer die in het katholieke kerkelijk jaar begint op Aswoensdag en eindigt op paaszaterdag; tijd bestemd om te vasten.

Voorbeelden:
Vastentijd, Veertigdagentijd of Quadragesima is de periode die begint op Aswoensdag als voorbereiding op het Paasfeest. De veertigdagentijd is een periode van vasten en bezinning op de feitelijke christelijke levenspraktijk. Alhoewel er zesenveertig dagen verlopen tussen Aswoensdag en Pasen (einde van de vastentijd) wordt er traditioneel (binnen de Katholieke Kerk) niet gevast op de zes zondagen tijdens die periode waardoor je op veertig dagen uitkomt [...]. Binnen het protestantisme is er geen expliciete gezamenlijke traditie van vastenperiode. Wel zijn er individuele protestanten die vasten in de 40 dagen voor Pasen.
http://www.gk-nijkerk.nl/gkn/index.php/3000-eredienst/3200-feestdagen/3230-40-dagen-tijd, 2015

Vandaag vallen ze samen: voor protestanten de biddag voor gewas en arbeid, voor rooms-katholieken Aswoensdag, het begin van de vastentijd. Langs de lijnen 'bidden' of 'vasten' zou je dus protestants en rooms-katholiek kunnen indelen? Zo simpel ligt het niet. Een groeiend aantal protestanten (volgens dit artikel vooral jongeren) zoekt actief naar een invulling van de vastentijd. Vaak gebeurt dat in de vorm van een gedeeltelijk je onthouden van genotsmiddelen, zoals alcohol of zoetigheid [...]. De vastentijd (wij protestanten zeggen: lijdenstijd) bepaalt ons bij het lijden en sterven van Jezus Christus. Voor mij kan een invulling van de lijdenstijd in de zin van vasten vooral nuttig zijn om me dáárop te concentreren.
http://arnoldhuijgen.nl/2011/03/09/bidden-of-vasten/, 2011

Wie oren heeft om te horen raakt onder de droevige bekoring van de tragedie: Goede Vrijdag, de dag waarop Jezus stierf aan het kruis en in zijn graf gelegd werd. Zijn dood vormt het slot van de 'Stille' Week, zoals die in de kerkelijke traditie genoemd wordt, de laatste week van de Veertigdagentijd. Veertig dagen terug was het Aswoensdag; het carnaval met al zijn uitbundigheid was afgelopen, een sobere periode van inkeer begon, de vastentijd , een voorbereidingstijd. Vele gelovigen eten in deze periode geen vlees, drinken geen alcohol of vasten op andere manieren en maken zich zo innerlijk op voor de dingen die komen gaan.
NRC, 1995

Vroeger werd door katholieke mensen in Nederland en Vlaanderen in de weken voor pasen gevast. Ze aten dan weinig en snoepten niet. De vastentijd duurde veertig dagen en begon na de laatste dag van carnaval: aswoensdag. In de kerk maakte de priester dan met as een kruisje op je voorhoofd. Dat kruisje moest je eraan herinneren dat je ooit dood zou gaan: dat je van stof was en tot stof zou wederkeren.
http://www.kbspirouette.nl/kinderen/hoezitdat/hoezitdat.htm

Er waren twee grote vastentijden: van Allerheiligen tot Kerstmis en van zondag Quinquagesima [...] tot Pasen. Er werd dan slechts één maaltijd per dag gebruikt en geen vlees, kaas of eieren.
https://books.google.nl/books?id=GXiB0y8pN3AC&pg=PA97&lpg=PA97&dq=%22vastentijden%22&source=bl&ots=KP--uyRWWL&sig=QCmCkiuwc7cY8VGd5YdGrtSBVbE&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwifnc3Ak8LJAhVHPxoKHRQPA9k4ChDoAQg-MAY#v=onepage&q=%22vastentijden%22&f=false, 2006