Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 18-11-2021

Kruidnagel

betekenis & definitie

Mal. tjengkeh, Syzygium aromaticum M. et P. (in lit. Eugenian aromatica O.K. of als Caryophyllus aromaticus L.), fam.

Myrtaceae, is een 15-20 m hoge, rechtopgaande boom met mooie, iets kegelvormige kroon, welke Indon. en speciaal de Molukken tot stamland heeft. Het gebruik van k. als medicijn en specerij was reeds lang vóór onze jaartelling bij de Chinezen bekend. MARCO POLO zag ze als eerste Europeaan in Indië groeien; na de ontdekking van de Molukken door de Portugezen nam het verbruik snel toe en wierp de handel grote winsten af. In 1600 veroverden de Hollanders de Molukken en stelden daar een monopoliehandel in. Toch wisten later de Fransen op heimelijke wijze plantmateriaal te bemachtigen en over te brengen naar Réunion en vandaar naar Madagascar, terwijl onder het Eng. tussenbestuur de k. ook werd overgebracht naar Sumatra, Malakka (Penang) en de eilanden Zanzibar en Pemba. De k. is geen vrucht, maar de gedroogde, pas geopende bloemknop.

De langwerpige bloemknoppen hebben 4 kelkslippen, 4 kroonbladen en vele meeldraden. Zodra bij de eerste, nog niet geheel geopende bloemen de meeldraden zichtbaar worden, is het tijd om te oogsten. Spoedig daarna vallen de meeldraden af en is de bloem als specerij gauw waardeloos. Er moet dus snel worden geplukt.De cultuur is geheel bevolkingscultuur, daar ze voor ondernemings-cultuur te onregelmatig is. Door de snelle, meestal ruwe oogst worden vele takjes en daarmede de volgende oogst beschadigd. Het drogen geschiedt op matten in de zon. Door broei wordt de kleur minder goed. Onderhoud van de aanplantingen vindt praktisch niet plaats. Van de werelduitvoer aan k. vóór de laatste oorlog leverden Zanzibar en Pemba 10.000 t, Madagascar 3000 t en Indon. 400 t.

Uit de stelen en minderwaardige nagels, maar vooral uit de bladeren wordt door destillatie kruidnagelolie gewonnen, welke iets zwaarder is dan water. Het voornaamste bestanddeel van deze aetherische olie is eugenol. Door chem. omzettingen kan men hieruit vanilline bereiden. Het wereldverbruik bedraagt ca 350 t p. jaar.

< >