(1) Onder a. verstaat men datgene, wat het resultaat is van de arbeid. De maat kan uiteraard zeer verschillend zijn.
Van belang is de kennis van de a. vooral voor het vaststellen van tarieven bij aangenomen werk. In de landb. is de a. van tal van omstandigheden afhankelijk o.a. van het weer, de zwaarte van de grond, de toestand van het gewas, enz. Indien de a., welke onder gegeven omstandigheden redelijkerwijze mag worden verwacht, niet te schatten is, wordt wel eerst enige uren op proef gewerkt om een basis voor het tarief te krijgen. De a. van de mens kan in vele gevallen door de hulp van machines sterk worden vergroot.(2) Om de rationele arbeidsbehoefte op een bedrijf vast te stellen, wordt wel gebruik gemaakt van arbeidsnormen, welke na opzettelijk voor dit doel ingestelde onderzoekingen zijn vastgesteld. Daarmede kan worden berekend in hoeverre de aanwezige arbeidskrachten op het bedrijf met werk zijn bezet. Men stelt dan voor een bedrijf arbeidsnormen vast, waarbij rekening wordt gehouden met de productie-omstandigheden en met de wijze van werken, voor zover die noodzakelijk uit deze omstandigheden voortvloeien. Voor zover een niet rationele wijze van werken wordt veroorzaakt door de boer, wordt hiermee bij de vaststelling van de normen geen rekening gehouden.
De boer kan dus op een zodanige wijze werken, dat deze normen worden bereikt. Bij een zodanig gebruik van de arbeidsnormen is dus sprake van taakstelling. Bij een efficiënte wijze van werken kan de boer de werkzaamheden op zijn bedrijf verrichten in het aantal arbeidsuren, dat met de vastgestelde normen wordt berekend. Het zal duidelijk zijn, dat dit onderzoek naar de rationele arbeidsbehoefte, gedifferentieerd naar gebied, bedrijfstype en grootte-klasse, van groot belang is. Deelt men de totaal benodigde hoeveelheid arbeidsuren op een bedrijf door het aantal beschikbare arbeidskrachten op dat bedrijf, dan krijgt men het aantal arbeidsuren per arbeidskracht. Hiervoor wordt het woord a. gebruikt. De oorzaken van een lage of hoge a. kunnen zijn gelegen in de doelmatigheid van de wijze van werken.
