Afra de Berk

MSc. Sociale Psychologie & Communicatiewetenschap

Gepubliceerd op 07-03-2016

Controleconditie

betekenis & definitie

Een controleconditie is een manier om te controleren of resultaten uit onderzoeksexperimenten niet voortkomen uit toeval. Bij een experiment wordt daarom vaak gebruik gemaakt van een zogenaamde controlegroep, of worden achtergrondkenmerken van respondenten gebruikt ter controle van een gevonden relatie.

Bij sommige experimenten, met name in het sociaal wetenschappelijk onderzoek, worden verschillende groepen personen aan verschillende condities onderworpen om het effect van deze condities te achterhalen. Een controleconditie heeft altijd tot doel om te kunnen verwerpen dat een gevonden relatie op toeval berust.

Stel men voert een experiment uit met twee groepen patiënten, waarbij men kijkt naar de invloed van een nieuwe medicijn. Een van de twee groepen krijgt het nieuwe medicijn toegewezen, terwijl de andere groep een ouder medicijn gebruikt. Deze laatste groep wordt dan ook wel aangeduid als de controlegroep. Indien het nieuwe medicijn werkt, zou er een significant verschil tussen de experimentele en controlegroep waar te nemen zijn. De functie van de controlegroep is dus om uit te sluiten dat dit verschil door andere factoren zou kunnen komen.

Men kan bij bepaalde statistische analyses ook gebruik maken van controlevariabelen of condities. Men kan bijvoorbeeld onderzoeken of mediagebruik samenhangt met een bepaalde politieke voorkeur. Echter, men weet uit eerdere onderzoeken dat politieke voorkeur met tal van factoren samenhangt, bijvoorbeeld leeftijd, inkomen, opleidingsniveau en woonplaats. Deze variabelen worden als controlecondities toegevoegd aan de analyse, waardoor het effect dat men wenst te meten, namelijk dat van mediagedrag, zo zuiver mogelijk kan worden gepresenteerd. Op deze manier kan men bepaalde variabelen als controlecondities gebruiken, waardoor de resultaten van een experiment betrouwbaarder worden.