Bij Den Bosch - of chiquer nog 's-Hertogenbosch - denk je in de eerste plaats aan de Sint-Janskathedraal (sinds 1985 basiliek). Voor velen is dit het mooiste godshuis van ons land. Het is in ieder geval de grootste kerk in Nederland en het absolute hoogtepunt van de gotiek.
Aan dit halleluja in steen is meer dan drie eeuwen gebouwd (van 1200 tot 1550). Ondanks het feit dat de bouwmeesters niet echt opschoten, vertoont de kathedraal een grote eenheid van stijl. Wie het godshuis betreedt, raakt onherroepelijk geïmponeerd door de ontzagwekkende omvang, de beschilderingen, de waardevolle inventaris en de kerkschatten. Ook de buitenkant van dit Top 100-monument is indrukwekkend.
De Sint-Jan is versierd met 600 beelden. Befaamd zijn de luchtboogfiguurtjes. Het zijn niet alleen religieuze voorstellingen, maar ook wereldse afbeeldingen van fabeldieren, muzikanten, duivels, narren, ambachtslieden en andere figuren ontleend aan de volkscultuur, of aan de fantasie van de beeldhouwers.
Helaas ontbreekt in de Sint-Jan de grote, rijk met beelden versierde scheidingswand tussen koor en schip. Dit zogeheten oksaal uit 1611-1613 werd in de 19de eeuw afgebroken en verkocht, omdat men dit renaissance-element storend vond in de gotische architectuur. Bovendien belemmerde de wand het zicht op het koor. Weg ermee, zo redeneerde men. Het indrukwekkende oksaal is nu een van de pronkstukken van het Victoria & Albert Museum in Londen. De verkoop, in 1867, leidde spoedig tot scherpe protesten. Deze gebeurtenis vormde de directe aanleiding tot de oprichting van Monumentenzorg.
De voormalige bouwloods naast de Sint-Jan is tot museum gepromoveerd. Er zijn 200 beeldhouwwerken (vanaf de 13de eeuw) te zien. Ze zijn afkomstig uit het ex- en interieur van de kathedraal. De collectie bestaat ook uit afgietsels in gips, gotische fragmenten, originele sculptuurresten en modellen van restauratieontwerpen.
De binnenstad van Den Bosch is waterrijk. Toch zijn het geen grachten die de stad doorsnijden, maar natuurlijke riviertjes: de Binnendieze. Vroeger was deze wirwar van waterwegen 15 kilometer lang. Daar is nu nog 3,5 kilometer van over. In het verleden diende het water voor het transport en als open riool. Na een ingrijpende restauratie is de Binnendieze een toeristische attractie. Met fluisterboten kunnen tochtjes worden gemaakt onder leiding van een gids. De rondvaarten zijn uniek in Nederland, want ze gaan onder huizen door. Er is ook een speciale kunstroute.
De VVV Den Bosch is gevestigd in de Moriaan. Dit kleine kasteel werd omstreeks 1220 gebouwd en geldt als een van de oudste bakstenen gebouwen in Nederland. Het oudste staat in Deventer* (O) (1130).
Kunstenaar-architect Dries Kreijkamp is de ontwerper van de enige bolwoningen in de wereld. In de Maaspoort staan er vijftig. Maar wie er een wil bezichtigen moet naar Vlijmen*.
In de Tachtigjarige Oorlog is er heel wat afgeschoten. De legers hielden hun kruit droog in speciale Kruithuizen. Het enige kruithuis dat nog intact is, staat aan de Citadellaan.
In de Brabanthallen vindt al meer dan 60 jaar elke woensdagochtend de grootste rundveemarkt van Nederland plaats. Vijf hallen zijn dan in gebruik voor het verhandelen van meer dan 3000 stuks vee, onder andere slachtvee, melkkoeien, stieren en schapen. Wie er met de neus bovenop wil staan als de veehandelaren aan het loven en bieden slaan, moet vroeg uit de veren, want de hele handel begint al om half 6. Tegen elven is het allemaal voorbij. Donderdag is er vanaf 8 uur een overdekte paardenmarkt. Adres: Diezekade.
TIP: De grootste veemarkt van Nederland is in het FEC Expocentrum in Leeuwarden* (Fr).
IJsvloeren zijn zo glad en plat als een spiegel. Maar in het Sportiom ligt de enige ijsbaan in Nederland waar men bergop kan schaatsen. De schaatsers worden niet alleen verrast door een pittige helling, maar ook door een grot waar doorheen geschaatst kan worden. Af en toe dwarrelen er zelfs sneeuwvlokken naar beneden en steekt een koude poolwind op. Het sport- en vrijetijdscentrum biedt verder onder meer een zwembad met superglijbanen, golfslagbad, wildwaterrivier en kinderbassin, fitness- en sportvoorzieningen (onder andere squash), sauna en de automatenhal Ice Zebra Station, waar geen gokkasten staan, maar uitsluitend behendigheidsspelen, zoals autorace- en voetbalspelen, flipperkasten en jetskiën. Adres: Victorialaan 10.
