De moderne walvisvangst wordt uitgeoefend in de Zuidelijke IJszee door het zogenaamde „fabrieksschip” (ook walvismoederschip of walvisvaarder genoemd) samen met een aantal (gewoonlijk zes tot acht) walvisjagers. Deze laatste zijn kleine stoom- of motorschepen van ongeveer 700 BRT, die de walvissen achtervolgen en door het afschieten van harpoenen vangen.
Aan boord van het fabrieksschip, dat van enorme afmetingen is, worden de walvissen door een grote vierkante opening in het achterschip aan dek getrokken, geslacht en ontleed. Door de aan boord aanwezige moderne fabrieksinstallatie wordt uit het spek, het vlees, de beenderen en andere delen van de walvis de kostbare walvisolie bereid. Het vlees en het spek worden door de bemanning gegeten. Men maakt er ook walvismeel van, dat een hoge voedingswaarde heeft. Na enige maanden in het zuiden keert de kleine vloot naar de bewoonde wereld terug om de inmiddels vervaardigde produkten te lossen. Bij een goede vangst kan dit o.a. 15 000 tot 20 000 ton olie zijn.
Sinds 1945 werd deze moderne walvisvangst ook onder Nederlandse vlag beoefend door de bekende „Willem Barendsz”, die echter in 1964 inclusief de vangstrechten aan een Japanse onderneming is verkocht. Japan neemt, samen met Noorwegen en Rusland, een eerste plaats in op het gebied van de walvisvaart.
