In de volksmond ontstane en doorvertelde vertellingen zijn echte of volkssprookjes. Sinds de tijd van de Renaissance en vooral de Romantiek zijn er echter ook letterkundigen geweest die sprookjes hebben uitgedacht en geschreven; dergelijke sprookjes zijn cultuursprookjes.
Alle sprookjes gaan over wonderlijke geschiedenissen, waarin niet alleen de mensen, maar ook dieren en dingen spreken en handelend optreden. De toverij heerst er, de natuurwetten zijn er opgeheven. Dikwijls zijn reuzen, dwergen, goede feeën of een veelal domme of bedrogen boze geest erin betrokken. Op gelukkige wijze worden mensen, vaak kinderen, er uit hinderlagen gered; zie Andersen, Grimm, Duizend-en-één-Nacht.
