Mediene is een begrip dat tot nu toe alleen bij de Nederlandse joden en vanuit Nederland geëmigreerde joden bekend was. Het woord mediene betekent letterlijk "staat", maar in het Nederlands-Jiddisch spraakgebruik is het de benaming geworden voor de "provincie", dat wil zeggen "Nederland buiten Amsterdam". Door de jaren heen is het contrast Mokum, als centrum en hoofdstad van het joodse leven, en de mediene met zijn vele kleine joodse gemeenten, altijd erg scherp geweest. Op de tentoonstelling "De geschiedenis van het joodse leven in de Nederlandse provincie", die van 13 apr. tot 25 nov. 1984 in het Waaggebouw werd gehouden, werd aangetoond dat er een zeer actief joods leven bestond in de mediene, zowel in de grote steden als in de kleine plattelandsgemeenten.
De geschiedenis van het joodse leven in de mediene werd uitgebeeld vanuit de Joodse traditie. Problemen die overwonnen moesten worden om een Joodse gemeente te vormen, werden in deze expositie aangegeven aan de hand van de 16de-eeuwse codificatie van de Joodse wetten, "de Sjoelchan Aroech" (= Gedekte tafel). In dit boekwerk worden de voorwaarden beschreven, waarop het joodse leven strikt genomen gebaseerd moet zijn. Zo worden in de vier delen van deze codificatie alle facetten van het dagelijkse leven, de eredienst, de sabbat, de feestdagen, het ritueel slachten, de spijswetten, het rouw bedrijven, onderwijs, liefdadigheid, huwelijk, echtscheiding, erfrecht, burgerlijk recht en strafrecht behandeld.
LIT. Joël Cahen, De Mediene, de geschiedenis van het joodse leven in de Nederlandse provincie, 1984; Jan Stoutenbeek, Joods Nederland, 1989.
