Zeldzaam

betekenis & definitie

Woordenboeken zijn altijd gebruiksboeken geweest. Ze zijn meegesleept naar school en op reis, er is in gekrast en gestreept, er zijn talloze bloemen, bladeren en veertjes in gelegd, en ze zijn, wanneer ze verouderd of kapot gelezen waren, massaal gedumpt. Woordenboeken zijn de stiefkinderen van de Nederlandse boekproductie. Het gevolg is dat er nogal wat zeldzame lexica zijn. Dat geldt dan niet zozeer voor woordenboeken van de 16de tot de 18de eeuw. Daar zijn meestal wel een paar exemplaren van bewaard gebleven. Nee, relatief het zeldzaamst zijn drukken uit de 19de eeuw – toen naslagwerken voor het eerst massaal werden geproduceerd. Zo is de eerste druk van wat wij nu de Grote Van Dale noemen uiterst zeldzaam. Zelfs uitgeverij Van Dale beschikt niet over een exemplaar. De reden voor de zeldzaamheid van dit boek is een spellingherziening. Het werd in 1864 samengesteld door de zwagers Calisch, vlak voordat De Vries en Te Winkel de spelling herzagen. Het boek werd op slag onverkoopbaar en hoogstwaarschijnlijk heeft de uitgever de restanten vernietigd. Het is nu nagenoeg onvindbaar.

(NRC, 31-3-2000)