Neukematen

betekenis & definitie

Ja, we zijn een beetje moe van de berichtgeving over Australië en dat is natuurlijk vooral vervelend voor al die gehandicapte sporters die straks meedoen aan de paralympics in Sydney. Maar toch nog even dit: wat hebben ze daar toch veel rare plaatsnamen. Er zijn in de wereld sowieso veel vreemde plaatsnamen. Wales behoort wat dit betreft tot de toppers, met namen die voor ons totaal onuitspreekbaar lijken, zoals Llanfairpwllgwyngyll. In de Verenigde Staten zie je veel exotische plaatsnamen die aan Indianentalen zijn ontleend, zoals Harquahala Mountains, Youghiogheny River en Ziltahjini Mesa.

En dan heb je plaatsnamen die alleen voor Nederlandstaligen opmerkelijk zijn, bijvoorbeeld omdat ze in onze taal een andere betekenis hebben. Zo is Lul een plaats in Soedan, zijn er maar liefst acht steden in de wereld die Kut heten (van Afghanistan tot Turkije) en kent Oostenrijk het plaatsje Neukematen.

Warrawarrapiraliliullamalulacoupalynya
Ooit is Warrawarrapiraliliullamalulacoupalynya aangewezen als de langste Australische plaatsnaam. Hij werd in de jaren dertig opgetekend door John Flynn, oprichter van de Flying Doctors. De plaats zou in Noord-Australië liggen, maar is nooit teruggevonden. Dat geldt wel voor Warrawong, Warrawolong en Warrawagine. Een naam als Mount Hopeless heeft te maken met de kolonisatie van Australië. E.J. Eyre ging in Zuid-Australië drie keer op zoek naar vruchtbaar land. In 1840 gaf hij het op bij een berg die hij Mount Hopeless noemde. Zuid-Australië kent ook een plaatsje dat naar een soep is genoemd, een zeldzaam benoemingsmotief. Het gaat om Cockaleechie (dit is kippensoep met prei).

Misverstanden tussen blanken en Aboriginals hebben plaatsnamen opgeleverd als Collector (een verbastering van Colegdar) en Delegate (een verbastering van Dilligat). De betekenis van beide Aboriginalwoorden is onbekend. Ook de naam van de hoofdstad van Australië, Canberra, gaat waarschijnlijk terug op een misverstand. Lang is beweerd dat de naam een verbastering is van een Aboriginalwoord dat ‘ontmoetingsplaats’ betekent, maar dat is zeker onjuist. Anderen houden het erop dat de oorspronkelijke betekenis ‘vrouwenborsten’ was, naar het heuvelachtige landschap aldaar. Maar volgens weer anderen kreeg de eerste blanke die hier langskwam van een Aboriginal te horen: ‘Ik laat je passeren’. Hij dacht dat hij antwoord kreeg op de vraag: hoe heet het hier?

(NRC, 6-10-2000)