Manipel (latijn manipulus), onderdeel van een romeins legioen. Elk legioen was verdeeld in dertig manipels, tien manipels van ieder ca. 120 → hastati, tien van ieder ca. 120 principes en tien van ieder ca. 60 triarii.
Elke manipel bestond weer uit twee centuriae van 30 a 60 man; de centurio van de rechter centuria was commandant van de manipel, die een eigen standaard (signum) had.Vóór → Marius was de manipel de tactische gevechtseenheid bij uitstek van het romeinse leger, daarna had hij nog slechts administratieve betekenis, omdat de → cohorten - tien per legioen - de tactische eenheden waren geworden. [Nuchelmans]
