Leugen (De) is eene onwaarheid, verkondigd met het opzet om te misleiden. Daartoe behooren derhalve ook dubbelzinnigheden, onbepaalde uitdrukkingen, stilzwijgen waar een ander regt heeft op mededeeling, benevens alle vormen van verleiding en dwaling, zooals veinzerij, trouweloosheid en verraad. Dat de leugen, als in strijd met de waarheid, uit een zedelijk oogpunt verfoeijelijk moet genoemd worden, is zelden of nooit betwijfeld. Intusschen is het oordeel der zedeleeraars over de volstrekte verwerpelijkheid van elke opzettelijke onwaarheid zeer verschillend, omdat de oorzaak van een leugen zeer verschillend kan zijn, alsmede omdat er eene breede kloof ligt tusschen den onbedachtzamen en ligtzinnigen leugenaar en den zelfzuchtigen, boosaardigen vervalscher der waarheid.
Vooral waren zij het oneens over den zoogenaamden vromen leugen (pia fraus), die gebezigd werd om onheil te voorkomen en een goed doel te bereiken, en over den noodleugen, waardoor men een misdrijf zou kunnen verhoeden. Zij zijn intusschen evenmin te verdedigen als de dienst- en beleefdheidsleugens. Alle leugens zonder onderscheid verkrachten de waarheid en geven getuigenis van gebrek aan moed en van gemis van zedelijken adel. Niets is zoo heilzaam voor de karaktervorming der jeugd als haar afschuw van den leugen in te prenten.
