Jablonowski is de naam van een vorstelijk Poolsch geslacht, dat merkwaardige mannen heeft voortgebragt. Van deze noemen wij:
Stanislaus Jablonowski, geboren in 1631. Nadat hij zich in den oorlog tegen de Kosakken, Tartaren en Zweden onderscheiden en Sobiéski in den roemrijken slag bij Choczim ter zijde gestaan had (1673), werd hij in 1682 groot-hetman der kroon. Beroemd is zijn terugtogt uit de Boekowina, waar hij zich met zijn leger tegenover eene groote overmagt van Turken en Tartaren in een gevaarlijken toestand bevond. Hij overleed in 1702.
Joseph Alexander Jablonowski, geboren den 4den Februarij 1712. Hij werd woiwode van Nowogrodek en verkreeg in 1743 de waardigheid van Duitsch rijksvorst. In 1768, bij het uitbarsten der oproerigheden in zijn vaderland, ging hij op reis naar Frankrijk en Italië, en vestigde zich vervolgens te Leipzig, waar hij den 1sten Maart 1777 overleed.
Hij was een ijverig voorstander der wetenschap, verzamelde op zijne kasteelen vele boeken, munten en penningen en schreef een aantal Poolsche, Latijnsche en Fransche werken. In 1765 loofde hij 3 prijzen uit voor antwoorden op door hem gestelde vragen betrekkelijk de geschiedenis van Polen, de staathuishoudkunde en de wis- en natuurkunde; zij werden in 1766 uitgereikt door het Natuurkundig Genootschap te Dantzig. Het kende den prijs voor de opgave, om de komst van Lech — den broeder van Czech en het eerste opperhoofd der Slawische Polen — in Polen grondig te bewijzen, toe aan eene verhandeling van Schlözer, waarin het geheele bestaan van Lech als eene fabel werd beschouwd. Jablonowski, hierover misnoegd, schreef daartegen niet alleen zijne: „Vindiciae Lechi et Czechi (1770; 2de druk 1775)”, maar ontnam ook aan gemeld Genootschap het voorregt om zijne prijzen uit te deelen, waarna hij in 1768 te Leipzig het thans nog bestaand Vorstelijk Jablonowskisch Genootschap van Wetenschappen stichtte, dat echter eerst in 1774 tot stand kwam. Hij begiftigde het met een kapitaal, welks rente groot genoeg is om jaarlijks 3 medailles met de beeldtenis van den Vorst en met eene innerlijke waarde van 24 ducaten uit te loven. Daar de oorlog in 1811 de rentebetaling deed ophouden, moest het Genootschap werkeloos blijven tot in 1828, toen de zaak door eene schikking weder in orde kwam.
De familie Jablonowski bloeit nog in Rusland en in Oostenrijk. Aan haar hoofd bevindt zich sedert 1855 vorst Stanislaus, geboren den 10den Maart 1799.
