Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 06-07-2018

Condillac

betekenis & definitie

Condillac (Étienne Bonnot de Mably), een Fransch wijsgeer der 18de eeuw en een broeder van den abbé Mably, werd geboren te Grenoble in 1715. In zijne jeugd was hij zeer zwak, zoodat hij eerst laat met de studie kon beginnen. Hij legde zich met ijver toe op de wijsbegeerte en gaf op 30-jarigen leeftijd zijn „Essai sur l’origine des connaissances humaines (Amsterdam 1746, 2 dln)’,’ in het licht. Ter wederlegging der stelsels, die niet op ervaring gegrond waren, schreef hij zijn „Traité des systêmes (Amsterdam 1749, 2 dln)”, en hierop volgden „Traité des sensations (Amsterdam 1754, 2 dln)”, en „Traité des animaux (Amsterdam 1755)”.

Door zijne geschriften werd hij een vertegenwoordiger van het Sensualismus. Hij noemde het denken eene soort van gevoelen, verwierp den aangeboren aanleg, en verklaarde, dat de mensch elke vaardigheid door oefening verkrijgt, terwijl hij ook alle begeerlijkheden en hartstogten aan het gevoel toeschreef. Immers het gevoel van het aangename wekt belangstelling daarin, en het gemis van dat aangename wekt de begeerte daarnaar. Volgens hem is het verstand niets anders dan de vaardigheid van te kunnen spreken, zoodat hij in het algemeen geene andere vermogens der ziel erkende als dat der gewaarwordingen. — Eene uitgebreide kennis en een aangenaam voorkomen bezorgden aan Condillac de plaats van onderwijzer van den infant van Parma, een neef van Lodewijk XV, en voor dezen schreef hij een „Cours d’études (1775, 13 dln)”. In 1768 werd hij lid der Fransche Académie, en overleed op zijn buitenverblijf bij Beaugency den 3den Augustus 1780. Behalve reeds genoemde heeft hij nog een aantal andere werken geschreven.

< >