Het woord sanctie komt uit het Latijn en betekent strafmaatregel. Een sanctie heeft een bestraffend karakter omdat met de sanctie bepaald gedrag wordt veroordeeld in de vorm van een straf.
Wanneer een persoon over de snelweg 30 kilometer per uur te hard rijdt met zijn auto, loopt hij een groot risico om een verkeersboete te krijgen. Wanneer de persoon daadwerkelijk wordt beboet wegens te hard rijden, is er sprake van een sanctie. In dit geval wordt er een sanctie opgelegd omdat de wetgever ooit heeft bepaald dat dit niet wordt getolereerd. Sancties zijn op verschillende manieren op te leggen en een geldboete is hier een voorbeeld van. Een ander voorbeeld van hoe een sanctie kan worden opgelegd is de bestuurder die onder invloed van alcohol achter het stuur wordt aangehouden door de politie. De bestuurder riskeert uiteraard een geldboete, maar een andere vorm van een sanctie die hem kan worden opgelegd is dat hij bijvoorbeeld een cursus moet volgen over de risico's die het rijden onder invloed met zich meebrengt. Enkele voorbeelden van sancties staan onder andere opgenomen in het Wetboek van Strafvordering.
