Takel - samenstel van een of meer blokken en een ingeschoren end; daarvan is een tamp vastgemaakt de vaste part -en de andere de halende part kan aangehaald of gevierd worden. 'De blokken worden gebruikt als vast blok of bewegend blok. Een vast blok verandert de trekrichting, maar de uit te oefenen kracht blijft even groot, zoals b.v. bij het voetblok van de grootschoot.
Een bewegend blok vermindert de benodigde trekkracht, doordat die over meerdere enden wordt verdeelt. Afgezien van de wrijving in touwwerk en blok, zal elke schijf in een bewegend blok de vereiste trekkracht halveren, zoals b.v. het bovenste blok van de grootschoot. Daar staat tegenover dat bij het uitlopen voor elke schijf een dubbele lengte touw nodig is. Men kan verschillende takels onderscheiden. De enkele jol of wipper bestaat uit een enkel vast blok waarover een end loopt. Alleen de trekrichting wordt er dus door veranderd; de trekkracht op de halende part blijft gelijk.
Wordt b.v. bij het fokkeval van kleine zeilboten gebruikt. Wordt de ene tamp vastgezet en het blok bewegend uitgevoerd, dan spreekt men van klaploper. De dubbele jol of hondefok bestaat uit een enkelschijfs vast blok met hondsvot aan de ene kant en een bewegend enkelschijfs blok aan de andere kant van het takel. De last hangt dus aan twee enden; elk draagt de helft van de last. Hangt een last aan drie enden dan spreekt men van een derde hand (vast tweeschijfs blok en bewegend enkelschijfs blok). De benodigde trekkracht is nog maar 1/3 van de totale last. (Bv. halstalie).
Bestaat een takel uit twee tweeschijfsblokken, waarvan een met hondsvot om de vaste part aan te bevestigen, dan spreekt men van een vierloper. De grootte van de trekkracht op de halende part hangt ervan af welk van de twee blokken vast en wélk bewegend is. In het ene geval is de trekkracht 1/4 van het aan het onderste blok hangende gewicht. Is de situatie andersom dan wordt de trekkracht 1/5. Bij twee drieschijfsblokken spreekt men van een heel jijn.
