Watersport A-Z

Kramer en de Bruin (1971)

Gepubliceerd op 01-05-2019

Polyester

betekenis & definitie

Polyester - kleurloze, transparante, vloeibare hars, die na toevoeging van verharder onder warmteontwikkeling uithardt. Omdat de hars zelf niet sterk genoeg is wordt hij gewapend, meestal met glas (→ Glaswapening).

Hierdoor ontstaat gewapend polyester. Het is water- en weerbestendig, rot-, corrosie- en schimmel vrij. Kan door en door gekleurd worden en behoeft weinig onderhoud. Door het lage s.g. van 1,8 kan een lichte, zeer sterke romp gemaakt worden. Maar door dit s.g. zinkt een polyester boot als bij vol water loopt. Daarom worden kleine boten voorzien van luchtkasten of drijflichamen.

Fabricage. Van de te maken boot wordt een mal gemaakt op ware grootte. Deze mal moet spiegelglad worden afgewerkt. Over de mal heen wordt van gewapend polyester een contramal gemaakt. → Mal, 2. In deze contramal kunnen nu boten gemaakt worden. Eerst wordt een losmiddel aangebracht.

Dan een laag speciale polyesterhars, de gelcoat, waar meestal een kleurstof doorheen gemengd is. Na uitharding van de gelcoat worden daarop verschillende lagen polyesterhars en → glaswapening aangebracht. Het soort glaswapening en de te maken huiddikte zijn afhankelijk van grootte en type boot. De eerste harslaag na de gelcoat wordt vaak ook in kleur opgebracht, zodat niet iedere beschadiging van de gelcoat door kleurverschil duidelijk zichtbaar wordt. Na voldoende te zijn doorgehard, kan de romp uit de mal gelost worden. Op overeenkomstige wijze worden dek en opbouw gefabriceerd.

In plaats van een dikke laag massief polyester past men ook →sandwich-constructie toe. Zou een romp vanwege zijn invallende vorm niet uit de mal kunnen worden gelost, dan maakt men een deelbare mal. De kwaliteit van een gewapend polyester product hangt af van de gebruikte materialen en bovendien van de verwerking van die materialen. Bij de handlay-up-methode worden polyesterhars en glas wapening beurtelings met de hand aan ge bracht. Door tamponeren en rollen moet de glaswapening door en door met hars worden geïmpregneerd, zodanig dat er geen luchtbellen in de opgebouwde laag, het laminaat, achterblijven. Is de hars eenmaal uitgehard, dan kan er weinig meer aan veranderd worden.

De kwaliteit van het gereed gekomen product is ook voor experts moeilijk te beoordelen. Een gerimpeld oppervlak, sterren of haarscheurtjes in de gelcoat duiden er in elk geval op dat er iets niet in orde is. Een glad, strak oppervlak is echter geen garantie voor een goede kwaliteit en voor duurzaamheid. Kleven van de binnenkant mag niet voorkomen. De huiddikte kan worden gecontroleerd door een klein gaatje te boren, de huiddikte te meten en het gaatje dan met polyester- of epoxyhars te dichten. Het kopen van een polyester boot is voor alles een kwestie van vertrouwen.

Polyester wordt ook tot andere materialen verwerkt zoals film (waarop een lichtgevoelige laag wordt aangebracht), tape (voor tape-recorder) en vezels (→ Dacron). Zowel van de vezels als van de tape wordt touw vervaardigd. Dit heeft een zeer geringe rek, waardoor het o.a. geschikt is voor zeil vallen en lijktouw.