De Romeinen noemden de laagste klasse van burgers, die geeft belasting betaalden, proletariï, omdat zij den Staat alleen met hun kroost (proles) van nut waren. Oorspronkelijk waren zij van den krijgsdienst vrijgesteld, later diende slechts een deel hunner, ten slotte werden allen tot den militairen dienst toegelaten.
De benamingen proletariaat en proletariërs werden door Karl Marx toegepast op de klasse der loonarbeiders, die in dienst der ondernemingen stonden. Toen door den invloed der arbeidersorganisaties en door de uitgebreide sociale wetgeving hun positie aanmerkelijk verbeterd was, geraakte het woord proletariër in onbruik, al blijft proletariaat in de politiek een veelgebruikt woord. Men denke ook aan geleerd proletariaat (bezitlozen met een academischen titel) en dictatuur van het proletariaat.