of destillatie, afgeleid van het Latijnse di- of destillare, hetgeen letterlijk afdruppelen betekent. Aqua destillata (gedistilleerd water) is een uitdrukking, die je op vele doktersrecepten lezen kunt.
Men krijgt gedistilleerd water door gewoon water te koken, den stoom op te vangen en af te koelen. Bij dit proces blijven de onzuiverheden, die in gewoon rivier- of bronwater aanwezig zijn, alsmede de opgeloste zouten in den ketel achter en vormen ketelsteen.
Het water, dat door afkoeling van den stoom verkregen wordt, is dus volkomen zuiver.In de scheikunde en in de industrie speelt de distillatie een voorname rol, omdat zij het middel is, om twee of meer vloeistoffen met verschillend kookpunt, die een mengsel vormen, van elkander te scheiden. Om een voorbeeld te geven: we hebben een mengsel van 8% alcohol en 92% water. Het water kookt, zoals je weet, bij een temperatuur van 100° Celsius, de alcohol echter reeds bij 78° C. Verhitten wij het mengsel tot go° C., dan zal zich damp ontwikkelen, die, gecondenseerd, een vloeistof geeft, veel rijker aan alcohol dan het oorspronkelijke mengsel, n.l. met 20% alcohol— zie ook: Condenseren. Herhaalt men deze bewerking, dan zal de dampontwikkeling reeds bij 86° C. plaats hebben en het nieuwe distillaat (de door afkoeling verkregen vloeistof) zal 50% alcohol bevatten.
Herhalen wij de distillatie nog enige malen, dan zal het mogelijk zijn, tenslotte bijna zuivere alcohol (99%) te verkrijgen.
Een eenvoudig distillatietoestel zie je op vorenstaande tekening. B. is de ketel,waarin de vloeistof gekookt wordt. A. is een retortvormige buis, waardoor de damp ontsnapt. Door een pijp (A), zorgvuldig afgesloten verbonden met een spiraalvormig gebogen, dunwandige buis C (meestal van koper of aluminium), die opgesloten is in een vat W, gevuld met koud water, wordt de damp verder geleid. De wand van het koelvat heeft beneden een opening, waar het einde van buis C. uitsteekt.
Kookt het mengsel in den ketel B, dan ontsnapt de damp door A en C; hier wordt hij door het koude water tot beneden het kookpunt afgekoeld en druppelt als vloeistof (distillaat) in het glas D. Bij herhaling van dit proces spreekt men van een „gefractionneerde distillatie”. Gefractionneerde distillatie is dus het distilleren van de van kookpunt verschillende bestanddelen van een stof. Zij geschiedt door de temperatuur van de vloeistof te veranderen en het distillaat op te vangen in afzonderlijke apparaten.
Bij de spiritusfabricage in het groot worden ingewikkelder toestellen gebruikt, waarbij de gefractionneerde distillatie in onafgebroken reeks plaats heeft, zodat het eindproduct door een enkele bewerking verkregen wordt.
Het veel gebruikte benzol wordt door distillatie uit steenkoolteer gewonnen, terwijl de teer een bijproduct is, dat ontstaat bij de z.g. droge distillatie van steenkool.
„Hè,” zal je zeggen, „kan je steenkool ook distilleren? Dat is toch geen vloeistof!” Juist, daarom noemt men deze bewerking ook „droge distillatie”. Een nadere beschrijving van dit proces zal je onder Gas vinden, want dit gas is het eindproduct der droge distillatie van steenkool. (Zie ook: Cokes).
