noemt men de leer van de noodwendigheid. Kort gezegd leert het determinisme, dat alles, wat er in de wereld gebeurt (en dus ook de handelingen van den mens), door onveranderlijke oorzaken geregeerd wordt en dus niet anders kan geschieden, dan het plaats heeft.
De determinist ontkent dus, dat de mens een vrijen wil heeft en dat hij zou kunnen kiezen tussen goed en kwaad. Alles wat een mens doet — zegt de determinist — is een gevolg van invloeden, die buiten zijn wil staan, hij moet dus precies zó handelen als hij doet; zijn eigen wil heeft daarin niets te zeggen.
Het zal je duidelijk zijn, dat de aanhangers van het determinisme de verantwoordelijkheid van den mens voor zijn daden verwerpen.
Denk bij dit woord ook aan determineren, dat in de plantkunde gebruikt wordt. Bij het determineren van planten leid je uit de verschillende kenmerken af, met welke plant je te doen hebt.
