Portwijn - De meest bekende onder de Portugeesche wijnen is ongetwijfeld de portwijn, die vanuit Oporto verscheept wordt en afkomstig moet zijn uit de Dourovallei. Deze „vinho do Porto” wordt meestal gewonnen van blauwe druiven, De jonge wijn wordt op de gebruikelijke wijze in gisting gebracht en daarna in vaten van kastanjehout bewaard. Door toevoeging van alkohol (uitsluitend uit wijn verkregen) wordt aan de gisting een einde gemaakt (het stom maken van den most, een behandeling, die in Spanje zeer vaak wordt toegepast). Op 100 liter jongen wijn wordt 12 liter alkohol toegevoegd.
De wijn wordt daarna in open fusten eenige maanden bewaard, dan wordt nog 4 % alkohol toegevoegd. Nadat het vat geruimen tijd rust heeft gehad, wordt op een nieuw vat overgestoken, waarna de gewone behandeling tot handelsproduct plaats vindt (éducation). Deze bewerking bestaat in het lageren, oversteken en versnijden. De wijn wordt hierdoor lichter van kleur, de echte tint van Portwijn ontstaat.
Een principieel verschil met de Fransche wijnen is dus hier, dat men den most niet uit laat gisten, maar hem stom maakt door toevoeging van alkohol. Bij de bewerking controleert men voortdurend de suikerconcentratie waardoor elk verlangd zoetgehalte verkregen kan worden. Witte port wordt vaak van witte druiven gegist, echter lang niet altijd. Men kan hiervoor evengoed roode of blauwe druiven gebruiken, mits de schillen in dat geval maar verwijderd worden. In Engeland wordt veel „Tawny” port gebruikt.
Deze taankleurige wijn is niets anders dan roode port. De wijnkleurstof verandert nl. op den duur iets van tint. Bij Fransche wijnen spreekt men van „tuilé”, dakpankleur, deze tint is een bewijs voor langen tijd lageren, bij port spreekt men van taankleurigen wijn. Ook port wordt op alle mogelijke wijze kunstmatig „verouderd”. Een mengsel van rooden en witten port bezit eveneens een taankleur en is op het oog niet van „Tawnyport” te onderscheiden.
Port is veel meer een product dat door kunstgrepen bereid wordt, dan bijv. de Fransche wijnen. Daarom heeft port ook weinig individualiteit en geen ras, zooals de andere wijnen, „Vintage port”, is een onvermengd product, dus is niet versneden met andere soorten. Meestal lagert „vintageport” niet op fust maar op flesch. Uit een fust kan men den wijn, nadat deze troebel is geworden, oversteken. Van flesch op flesch is dat onmogelijk. Het noodzakelijk gevolg is, dat zich in de flesch een depot vormt.
Een dergelijk bezinksel is hinderlijk. Wanneer de port niet zeer voorzichtig gedecanteerd wordt, blijft het als een lastige troebeling in den wijn zweven. Men heeft hierop iets gevonden nl. door de flesschen te hagelen. Hierdoor worden ze aan de binnenzijde eenigszins mat. Het neerslag hecht zich aan den wand en men kan voorzichtig de flesch helder uitschenken.
Port en portwijn wordt genoemd in het Wijnbesluit.
Behalve aan de gewone zuiverheidseischen, waaraan alle wijnen moeten voldoen en die bij het desbetreffend artikel genoemd worden, gelden voor port de volgende eischen: Het gehalte aan alkohol moet minstens 18 % bedragen. Port moet bij invoer voorzien zijn van een certificaat van oorsprong. Hieruit moet blijken, dat de wijn ook werkelijk afkomstig is uit de Dourovallei en dat de wijn uitgegevoerd werd vanuit Oporto. Eerst onder deze voorwaarden heeft een wijn recht op den naam „Portwijn”.
Over de mogelijkheid van versnijden of verwisselen met den verwanten Taragonawijn, zie onder Spaansche wijnen. De Hollandsche wetgeving sluit zich hier volkomen aan bij hetgeen in het land van oorsprong geldt en dit is stellig de beste waarborg voor een onvervalscht product. Wij maken er volledigheidshalve nog op attent, dat ook namen als „type” „genre”, „façon”, die een foutieve plaatsaanduiding zouden kunnen suggereeren, verboden zijn.
De Spaansche wijnen zijn over het algemeen wel voller en rijker aan extract dan de Fransche of Duitsche wijnen, maar van bouquetstoffen is hierbij minder sprake, dit houdt onmiddellijk verband met de bereidingswijze, die in beide landen altijd zeer verschillend is geweest.
