1) De volkrijkste staat der n.-amerik. Unie, gelegen tusschen 40V2—45° N.B., grenst aan Canada, het Ontariomeer, het Eriemeer, Pennsylvanië, New-Jersey, Connecticut, Massachusetts, Vermont en den Atl. oceaan, is 127.350 km.2 groot, en telde in 1900 : 7.628.894 inw.
N. is in het o. bergachtig (Catskillbergen, Adirondacks), in het w. grootendeels vlak. De hoofdrivier is de Hudson met de Mohawk. N. produceert hooi, haver, mais, aardappelen, tarwe, gerst, tabak enz.; zijn industrie levert jaarlijks voor 1711 millioen dollar waren. N. is verdeeld in 60 counties; hoofdstad is Albany. De gouverneur van den staat wordt voor 3 jaar, de 32 senatoren voor 2 en de 128 afgevaardigden voor 1 jaar gekozen. Naar het congres zendt N. 2 senatoren en 34 afgevaardigden; bij de presidentsverkiezing brengt het 36 stemmen uit.N., in 1609 door den toenmaals in dienst der Nederl. Oost-Ind. Compagnie staanden Hudson ontdekt, en in 1613 met de eerste Hollanders bevolkt, kreeg van deze den naam van Nieuw-Nederland. Later werd het in bezit genomen door de Engelschen, die het, afgezien van een kortstondig hernieuwd bezit door de Nederlanders (1673/74), tot 1783 behielden. In 1788 nam N. de staatsregeling der Unie aan; de thans geldige constitutie is van 1846. Literatuur: O’Callaghan, Documentary history of N. (Albany 1851), dezelfde, Documents relative to the colony of N. (10 dln., New-York 1858), B. H. Roberts, NewYork (2 dln., Boston 1887).
2) N., stad in den gelijknamigen staat, de grootste stad der nieuwe wereld en na Londen van de geheele aarde, ligt onder 40° 42' 43" N.B. (ongeveer als Napels) en 74° W.L., aan de Hudson, aan weerskanten van den zee-arm East-River, bedekt een oppervlakte van 770 km.2 en telde in 1903 : 3.716.000 inw. (in 1900: 3.437.202); zij is ingedeeld in vijf boroughs: Manhattan (1900: 1.850.093 inw.), Bronx (200.507), Brooklyn (1.166.5S2), Queens(152.999) en Richmond (67.021 inw.). Met uitzondering der oude, oorspronkelijk door de Hollanders aangelegde gedeelten, is N. regelmatig en goed gebouwd. Tot de voornaamste openbare gebouwen behooren: het tolhuis (Custom house), van graniet opgetrokken, met een zeer schoon portiek van 16 ionische zuilen en een door 8 Corinthische zuilen van ital. marmer gedragen kap; het stadhuis; het paleis van justitie of the Tombs, uit graniet in egyptischen stijl gebouwd; voorts het stadshospitaal, het nieuwe rechthuis, meerdere bibliotheken, ziekenhuizen en groote hotels. N. heeft meer dan 400 kerken, onder welke die der Drieëenheid, met een 264 voet hoogen toren, uitmunt, een Columbia-college, een in 1831 opgerichte universiteit, enz. koorts bestaan er meerdere wetenschappelijke en liefdadige genootschappen. Groot is het aantal fabrieken van allerlei aard; aanzienlijk zijn vooral de fabrieken van werktuigen en de scheepsbouw. De stad staat met alle belangrijke zeehavens der wereld in directe verbinding, met vele door een geregelde stoombootvaart. De stad heeft een der schoonste havens der wereld, geweldige dokken, en ©en eigen handelsvloot van ruim 1200 stoomvaartuigen. De waarde van den invoer. (67 °/0 van die der geheele Unie) en den uitvoer (37 % van die der Unie) beliep in 1900: 1056 millioen dollar. N. werd in 1613 door de Hollanders gesticht en Nieuw-Amsterdam gedoopt. In 1664 viel de stad in handen der Engelschen, in 1783 trad zij tot de Unie toe. Voordat Washington tot hoofdstad was gekozen (1800), zetelde de regeering der Vereenigde Staten te N. Literatuur: King, Handhook of N. (ald. 1892), Wilson, Memorial history of the city of N. from its first settlement to 1892 (4 dln., ald. 1893), Leslin, History of Greater N. (ald. 1899), Fawcett, New-York (Lond. 1901).
