toepassing van den galvanischen stroom op de industrie, berustende op de eigenschap der dynamische electriciteit sommige samengestelde lichamen in hun bestanddeelen te ontleden, waarbij dan deze bestanddeelen zich ophoopen aan plaatsen waar de galvanische stroom in- en uittreedt. Deze eigenschap vormt den grondslag der galvanoplastiek, der galvanische vergulding, verzilvering, enz., der galvanographie en der galvano- of electrochromie of het kleuren van metalen langs galvanischen weg.
Galvanoplastiek Wanneer de electrische stroom door een oplossing van kopervitriool heengaat, wordt het koper uit de oplossing in samenhangencle stukken aan de negatieve pool (kathode, zie Electrolyse) neergeslagen ; langzamerhand wordt de op deze wijze ontstaande koperlaag zoo dik, dat zij van de oppervlakte van het voorwerp, waarop men de neerslag zich laat afzetten (de vorm of matrijs) kan worden losgemaakt en een zuiveren afdruk van den vorm levert. De metaal-oplossing, die tot het verkrijgen van galvanoplastisehe afdrukken gebezigd wordt, is altijd een verzadigde oplossing van kopervitriool. De vorm of matrijs, waarop het metaal zich moet afzetten, mag niet van een metaal zijn, dat door de koperoplossing wordt aangetast, derhalve niet van zink, tin of ijzer. Soms bezigt men met een dunne laag zilver bedekt koper. Meer algemeen echter worden vormen van was, gips en gutta-percha gebezigd. Opdat de stroom, die de ontledende werking moet uitoefenen, gedurig dezelfde sterkte zal behouden, constant zal wezen, is het volstrekt noodzakelijk dat het zink, dat zich aan de electro-positieve pool bevindt, geamalgameerd is. Het amalgameeren van het zink heeft plaats door het zink in zoutzuur te dompelen en er daarna eenige druppels kwikzilver op te laten vallen, die men door wrijving met een doek of met een borstel gelijkmatig over de oppervlakte van het zink verdeelt. Om langs galvanischen weg gegraveerde platen in koper te reprodueeeron, maakt men dikwijls gebruik van een galvanoplastisch toestel zonder batterij (appareil simple), dat op de volgende wijze ingericht is. Op den bodem van een houten bak, welks binnenste oppervlakte met hars of guttapercha bekleed is,legt men de gegraveerde plaat, waarop liet koper zich afzetten moet (matrijs). Daaroverheen wordt een houtenbakje geplaatst, dat bij wijze van een vierkante tafel door vier houten pijlertjes ondersteund is. Dit binnenste bakje is alleen aan de onderzijde gesloten en wel met een zoogenaamd diaphragma van een stuk varkensblaas of perkament of van een plaat onverglaasd en dus poreus aardewerk. Tusschen de vier vertikale plankjes, waaruit dit binnenste bakje bestaat, blijft dus een ruimte over, welke afgescheiden is van de kopervitriooloplossing, waarmede het buitenste bakje wordt gevuld. Op korten afstand van en boven het diaphragma ligt een zinken plaat op een paar steunseltjes, die aan de wanden van het binnenste bakje bevestigd zijn; deze zinken plaat staat door middel van een reep lood in verband met den koperen plaat, waarop het voorwerp ligt, dat als matrijs dient. In den buitensten bak giet men een verzadigde oplossing van zuiver kopervitriool: men legt in die vloeistof eenige kopervitriool-kristallen om haar voortdurend verzadigd te doen blijven. In het binnenste bakje giet men verdund zwavelzuur (1 deel gewoon zwavelzuur op 40 deelen water). Om medailles en andere kleine voorwerpen door middel van de galvanoplastiek na te bootsen, maakt men gebruik van een toestel met batterij (appareil composé); de batterij bestaat uit eenige niet zeer krachtige, galvanische elementen. Aan de kathode (d. i. aan de electrode, die met de negatieve pool verbonden is) bevestigt men de plaat, waarop de neerslag ontstaan moet; men geeft aan die plaat een vertikalen stand, evenals ook aan de daaraan tegenover gestelde plaat (de anode), die met de positieve pool van de batterij verbonden is en de stof (koper) moet leveren, waaruit de verlangde afdruk moet bestaan. Al naar mate het metaal op de kathode wordt nedergeslagen, lost zich het metaal van de anode op, zoodat de vloeistof voortdurend denzelfden graad van sterkte behoudt. Stoffen, die de electriciteit slecht geleiden en waarop men een galvanoplastischen nederslag wil verkrijgen, b.v. gipsafgietsels, afdrukken in was, paraffine of stearinezuur, worden aan hunne oppervlakte geleidend gemaakt, door ze met graphiet, met zilver- of goud-bronspoeder of met ijzeroxyd-oxydule (hamerslag) in fijn verdeelden toestand te bestrooien; op die wijze kan men een neerslag van koper verkrijgen op een matrijs van gips of stearinezuur. Het gips moet, vóórdat het met graphiet-poeder bestrooid wordt, met paraffine of stearinezuur doortrokken worden, om te voorkomen, dat het vloeistof inzuigt uit het galvanoplastisch bad. Het gutta-nercha is uitmuntend geschikt voor de vervaardiging van matrijzen, omdat het in heet water week wordt en dan in een kneedbare, deegachtige massa verandert, die men in allerlei vormen kan persen en die na bekoeling een zeer nauwkeurigen afdruk en relief levert van den hollen vorm, waarin men het heeft laten vastworden. Deze matrijzen moeten eveneens van te voren door graphiet-poeder of een dergelijke stof geleidend worden gemaakt.
Door de galvanographie kunnen aquatinta-teekeningen in koper gereproduceerd worden, op zulk een wijze dat de daardoor ontstaande plaat bij het afdrukken een nauwkeurige kopie levert der oorspronkelijke teekening. Daartoe wordt deze teekening op een verzilverde koperen plaat aangebracht met behulp van een oplossing van was in terpentijnolie, waarbij graphietpoeder en dammasvernis is gevoegd. De galvanoplastische afdruk van die koperen plant kan onmiddellijk in de koperdrukpers gebruikt worden en kan, zonder merkbaar af te slijten, eenige honderden afdrukken leveren.
Het vergulden, verzilveren, verkoperen, verzinken en verstalen langs galvanischen weg geschiedt als volgt. Het voorwerp, dat verguld of verzilverd moet worden, hangt in de vloeistof van de ontledings-cel aan een draad, die met de positieve pool van de batterij verbonden is. Een tweede draad staat met de negatieve pool van de batterij in verband en is aan een platinaplaatje vastgesoldeerd, dat in de vloeistof van de ontledings-cel gedompeld is. Het is zeer doelmatig, in plaats van metalen geleidingsdraden touwen of koorden van metaaldraad te bezigen. Daar voor de galvanische vergulding of verzilvering slechts eenige minuten noodig zijn, wordt de anode niet onbewegelijk inde vloeistof opgehangen, maar beweegt men haar in de oplossing heen en weder, ten einde de vergulding of verzilvering gelijkmatiger te doen plaats hebben. Het is wenschelijk, zilveren of gouden plaatjes als anoden te bezigen in plaats van een stuk platina-blik Deze metalen worden n. 1. langzamerhand door het vrijwordend cyaan opgelost, zoodat dientengevolge het goud- of zilvergehalte van de oplossing voortdurend het zelfde blijft. De galvanische verzilvering is met goed gevolg — en zonder dat eenige voorbereiding vereischt wordt — uitvoerbaar op koper, klokspijs, geelkoper, tombak, ruwijzer en staafijzer. Tin en gepolijst staal moeten echter van te voren verkoperd worden, wanneer de daarop aangebrachte verzilvering duurzaam zal zijn. Het zink moet in allen gevalle vooraf met een laagje koper bedekt worden. Op een metaaloppervlakte van een vierkanten meter wordt 1 a.22 grammen, soms zelfs 240 grammen, zilver nedergeslagen; in deze drie gevallen bedraagt de dikte der zilverlaag 1/iM00, y.K0, l/.12 millimeter. In Engeland worden de galvanisch verzilverde metalen voorwerpen soms met een dun laagje palladium bedekt, ten einde het zwart worden door zwavelwaterstof-houdende dampen te voorkomen. Voor liet galvanisch verzilveren maakt men gebruik van een verzadigde oplossing van goed uitgewasschen, versch geprecipiteerd chloorzilver in een cyaankaliumoplossing, welke per liter water 100 grammen cyaankalium bevat. De te bewerken voorwerpen worden steeds vooraf aan hunne oppervlakte volkomen schoon gemaakt. Dit schoonmaken geschiedt, door de voorwerpen in kokende natronloog te dompelen; daardoor worden het vet en het vuil uit de holten aan hunne oppervlakte verwijderd. Bij het vergulden zoowel als bij het verzilveren maakt‘men algemeen gebruik van een galvanische batterij met één ontledings-cel. De elementen, waaruit deze batterij bestaat, zijn opgehangen in looden, van binnen met pek bekleede vaten. De vloeistof, waaruit het goud of zilver moet worden nedergeslagen, bestaat uit een oplossing van cyaangoud of cyaanzilver in cyaankalium; of liever uit de oplossing van het dubbelzout, dat door vereeniging van elk dezer verbindingen met het cyaankalium ontstaat.
Om het ijzer langs galvanischen weg te verzinken kan men van een oplossing van zwavelzuur zinkoxyde in water gebruik maken. Het ijzer, dat met, een laagje zink bedekt is, wordt gegalvaniseerd ijzer genoemd Dat, hetwelk als zoodanig in den hamlid voorkomt, is echter niet'langs den galvanischen weg met zink overtrokken, maar wordt op de gewone wijze, door indompeling in gesmolten zink verkregen Om door de werking van den electrischen stroom een voorwerp te vertinnen, bezigt men een oplossing van tinzure natron of kalt, terwijl een tinnen staaf tot anode dient Deze methode wordt slechts zelden toegepast Het verstalen, d i het bekleeden van een voorwerp met een dun laagje ijzer, geschiedt op geen andere wijze dan met behulp van den electrischen stroom. Sedert een aantal jaren past item deze bewerking toe op de gegraveerde koperen platen, ten einde ze gedurende längeren tijd te kunnen gebruiken Daartoe maakt men gebruik van een vloeistof, waarin ijzervitriool en sai-ammoniak zijn opgelosf. terwijl aan de positieve pool een stuk plaatijzer en aan de negatieve pool liet voorwerp, dat verstaald zal worden, bevestigd (Ui in de vloeistof gedompeld is De gegraveerde platen, die op -deze w ijze met een dun laagje ijzer bedekt zijn, bezitten een gnjsaehtig witte kleur en veel glans Wanneer de ijzerlaag — die wel is waar zeer dun, maar evenwel zeer hard is, en 5000 5 15000 afdrukken kan leveren -versleten is, verstaalt men de plaat op nieuw, deze bewerking kan herhaald worden, zoo vaak zulks noodig woi'dt geoordeeld, zonder dat de metalen plaat daaronder lijdt. het etsen langs galvanischen weg is gegrond op het feit, dat de stoffen, die aan de electroden vrij worden, wanneer zij in bepaalde omstandigheden verheeren, met de metalen, waaruit die electroden bestaan, een scheikundige verbinding kunnen aangaan Wanneer dit het geval is, zal de eene eleetrode langzamerhand opgelost worden Door deze eleetrode op zulk een wijze' met een laag etsgrond te bedekken, dat zij slechts op enkele plaatsen kan worden aangetast door de stof, die aan deze eleetrode vnj wordt, zijn alle voorwaarden voor het etsen vervuld Als etsgroml maakt men gebruik van een mengsel van -k (leiden was, t doelen asphait en 1 deel /.wart pek ; de geheele koperen plaat die gingst zal worden, is met een dun laagje van dit mengsel bedekt Met een puntige naald (radeernaaUD wordt de verlangde teekening gemaakt, door op sommige plaatsen het metaal van etsgrond te onthlooten. De op deze wijze bewerkte koperen plaat wordt als positieve eleetrode gebezigd -, tenvijl een blankgesehuurde, koperen ketting als negatieve eleetrode dient De ontledings-ccl is met een oplossing van kopervitriool gevuld. Het koper zet zich aan de negatieve pool af; tenvijl de zuurstof en het zwavelzuur zich naar de posit'eve pool begeven, daar de eleetrode aantasten op alle plaatsen, die niet met etsgrond bedekt zijn en zwavelzuur koperovvde doen ontstaan.
Sommige samengestelde lichamen, b. v mefaalovyden, kunnen door den galvanischen stroom aan de oppervlakte van een metalen voorwerp nedergeslagen worden, zoodat zij daar vast aan blijven kleven ; de hierop betrekking hebbende bewerking heet galvanoehroniie. De eigenschap om door den galvanischen stroom ontleed te worden in twee bestamldeelen, waarvan het eene een metaalovyde is, wordt o. a. bij de verbinding van loodoxyde met kali of natron waargenomen Deze verbiuditn; wordt bereid door loodglid in knlilmlraak of natronhvdraat op te lossen en levert loodpernxyde, wanneer zij door den eleetriselien stroom ontleed wordt Becquerel heeft op deze waarneming een methode gegrond, om metalen met dit perovyde te bedekken; deze methode, waardoor verschillende kleuren voortgebracht lam mui worden, heeft onder de namen metallochromie of galv:i>i()diroinu' (zie ald ) in de praktijk ingang gevonden. De bedoelde kleuren worden door interferentie veroorzaakt De metalloebromii' wordt toegepast op het versieren van voorwerpen van koper, fcombak en messing, die vooraf langs galvanischen weg met een dun laagje goud bedekt zijn. De hoofdkleur is groen of purperrood ; deze kleuren gaan in andere (lichtrood, blauw, violet, geel) over ln plaats van een oplossing van loodovydc m kali- of natronhydraat kan men voor bet genoemd doel ook gebruik maken van een met kalihvdraat vermengde oplossing van kopervitriool en kandijsuiker ui water
