1) Graafschap in de iersche prov. Munster, grenst ten o. aan Waterford en Tipperary, ten n. aan Limerick, ten w. aan Kerry, ten z. w. aan de zee, die aan de 324 km. lange, gebroken kust talrijke veilige havens vormt, is 7485l/4 km2, groot en telt omstreeks 430.000 inw. tegen 493.000 in 1881. De rivieren Blackwater, Lee en Bandon doorloopen het graafschap en deelen het in vier strooken; over het geheel is C. heuvelachtig; slechts benoorden de Blackwater komen vruchtbare vlakten voor; aan de westgrens bereikt de Caherbarnagh 682 meter, de Hungry-hill 685 m. en de Pinkeen 707 m.; de bebouwing is slecht; men wint vooral haver en aardappelen; de veestapel is zeer belangrijk; overigens zijn de hoofdmiddelen van bestaan brouwerij, branderij, looierij, het fabriceeren van linnen en wollen manufacturen en vischvangst. Het platte land zendt twee afgevaardigden naar het parlement, de steden zes, nl. Cork, de hoofdstad 2, Bandon, Kinsale, Mallon en Youghal elk 1.
2) Cork, hoofdstad van het gelijkn. graafschap, parlementsborough, zetel van eenr.-k. en van een anglikaanschen bisschop, in grootte de derde stad van Ierland, is geheel door aanzienlijke hoogten omgeven, lag oorspronkelijk slechts op een eiland in de rivier Lee, ruim 17 km. boven haar monding, de veilige haven van Cork (Cork Harbour), een prachtige baai, 5 km. lang, ruim 43 km. breed ; de stad ligt 250 km. z.w. (per spoor) van Dublin, en telt 75.000 inw.; thans verbindt een aantal bruggen, waaronder de in 1882 gebouwde Parnellbrug, de eilandenstad met de hooger gelegen voorsteden aan den n. en z. oever der Lee ; de nieuwere straten zijn breed en leveren fraaie punten op, de oudere zijn nauw, donker en onzindelijk; op het eiland bevinden zich het gerechtshof, in corinthischen stijl, de beurs, de handelskamer enz., aan den noordoever de r.-kath. St.-Mary-kathedraal, op de kleine eilanden in de haven een artillerie-depót, een kazerne en een gevangenis; op den zuidoever de anglikaansche hoofdkerk, de korenbeurs, een krankzinnigengesticht, een park van 97 hectaren en de meeste instellingen voor onderwijs; de belangrijkste onder deze laatste zijn Queen’s College (1849 gesticht), onderdeel der universiteit te Dublin, een artsenijschool, en het in 1807 gestichte Cork Institution met bibliotheek, sterrenwacht en museum. In de Patrickstraat het standbeeld van Pater Mathew. De stad heeft een levendigen handel (invoer koren, visch, suiker, petroleum; uitvoer ijzerwaren, buskruit) en een belangrijke industrie. — C. zou reeds in de 6<ie eeuw gesticht zijn ; van de 9dc tot de llcle eeuw was de stad in handen der Denen; in 1170 landden hier de engelschen ter verovering van Ierland ; C. ondersteunde onder Hendrik VII den pretendent Warbeck; ten tijde van koningin Elizabeth, toen de stad nog slechts uit een enkele straat bestond, was zij het tooneel van bloedige oproeren ; C. weigerde Jacobus I te erkennen, ondersteunde echter in 1689 Jacobus II tegen Willem III, en werd in 1690 door Marlborough ingenomen.
