Cleanthes

betekenis & definitie

Stoïcijnsch wijsgeer, geb. te Assin in Klein-Azië, omstreeks 300 v. Chr., was eerst athleet, vervolgens leerling van Crates den Cynicus, later van Zeno den Stoïcijn, voorzag in zijn onderhoud door des nachts voor een tuinman water aan te dragen; werd omdat hij des daags steeds in ledigheid werd gezien, voor den Areopogus geroepen, kreeg na ingesteld onderzoek een belooning in geld, die hij echter afsloeg; door zijn geduld en schijnbare traagheid verwierf hij zich den bijnaam van ezel; bij den dood van Zeno werd hij de leider van diens school (263 v. Chr.), doch bleef voortgaan met door handenarbeid in zijn onderhoud te voorzien; tot zijn leerlingen behoorden ook zijn opvolger in de Stoa, Chrysippus, en Antigonus, koning van Macedonië; hij stierf op ongeveer 80-jarigen leeftijd, volgens de legende onder de volgende omstandigheden: ziek zijnde werd hem door den geneesheer algeheele onthouding voor een korten tijd van alle spijs en drank voorgeschreven: toen dezen tijd voorbij was ging hij door met vasten, zeggende dat hij nu halverwege on den weg naar bet graf was, en niet begeerde terug te keeren om later nogmaals dien weg te moeten afleggen. Bij Stobaeus is het grootste deel van zijn lofzang op Zeus (in hexameters) bewaard gebleven. In zijn philosophie nam hij de zon aan als heerschend wereldbeginsel en woonplaats Gods; de deugd betrachten is leven overeenkomstig de natuur; in vermaak leven is de natuur geweld aandoen; hij schiep een nieuwe theorie omtrent het individueel bestaan der menschelijke ziel met tot grondslag: de levensvorm na den dood is afhankelijk van de levenswijze in dit leven. De voornaamste fragmenten van Cleanthes’ werken zijn verstrooid in die van Diogenes Laertius en van Stobaeus, enkele ook in die van Cicero en Seneca.