1) Arrondissement van het fransche 'dept. Basses-Pyrénées; 1054¼ km2.; het omvat de 8 kantons B.-Nord-Est, B.-SudOuest, Bidache, Espelette, Hasparren, Labastide-Clairence, Saint-Jean-de-Luz en Ustarits, met tezamen 53 gemeenten en 109,500 inw
2) Hoofdpl. van het gelijkn. arrond., van het kanton Bayonne-Nord-Est (6 gem., 22,600 inw.) en van het kanton Bayonne-Sud-Ouest (4 gem., 18,500 inw.), 93 km. van Pau, 5 km. van de golf van Biscaye, haven- en handelsstad, zetel van een bisdom, van de 6de militaire divisie, van een nederl. consulair ambtenaar; er zijn een groot seminarie, een hydrographische school, burgerlijke en militaire hospitalen,fabrieken, scheepswerven enz.; 26,900 inw. B. bestaat uit drie deelen : Ie grand B., aan den linkeroever der Nive, le petit B., aan den rechteroever der Nive en aan den linkeroever van de Adour, en SaintEsprit, . met de citadel die de stad en de haven beheerscht. B. levert een schilderachtigen aanblik op, vooral omdat de meeste groote gebouwen geheel in spaanschen stijl zijn opgetrokken; de kathedraal dagteekent uit de 13,ip eeuw; in het „nieuwe kasteel’’of château de Marrac had de plechtigheid der abdicatie van Karel IV van Spanje ten behoeve van Napoleon I plaats. B. wordt, doch waarschijnlijk ten onrechte, voor het oude Lapurdum gehouden, dat zijn naam gaf aan het landschap Labourd, waarvan B. de hoofdstad was. Men heeft echter geen enkel bewijs, dat B. de plaats van Lapurdum beslaat. In ï 523 werd hier, naar men wil, de bajonet uitgevonden ; B. is sinds het einde der 15 eeuw vermaard om haar wapensmederijen. B. is de geboorteplaats van abbé Saint-Cyran, den stichter van de secte der Jansenisten
