Het proportionaliteitsbeginsel is binnen het verzekeringsrecht een principe dat de handelswijze van een verzekeraar dicteert in geval een verzekerde foutieve informatie heeft opgegeven bij het verzekeren van een bepaald risico.
Wanneer een verzekeraar heeft kunnen vaststellen dat een verzekerde foutieve informatie heeft opgegeven omtrent een verzekerd risico, dient een verzekeraar te handelen in overeenstemming met het proportionaliteitsbeginsel. Dit houdt in dat de verzekeraar zal proberen te achterhalen of de opgegeven foutieve informatie heeft geleid tot de verwezenlijking van het risico en in hoeverre het de kans op het risico heeft verhoogd. Indien blijkt dat de foutieve informatie daadwerkelijk van belang is geweest bij de realisatie van het risico, kan de verzekeraar de hoogte van de uitkering evenredig aan het verzwegen risico veranderen. In andere woorden, de verzekeraar mag in dat geval minder uitkeren aan de verzekerde. Dit wordt ook wel het proportionaliteitsbeginsel genoemd.
Het proportionaliteitsbeginsel is een principe op basis waarvan de verzekeraar de afgesproken uitkering mag verlagen in verhouding tot de rol die de foutieve informatie heeft gespeeld bij verwezenlijking van het risico. In overeenstemming met het proportionaliteitsbeginsel moet een verzekeraar dus wel een deel van de schade vergoeden.
