Technische encyclopedie

Winkler Prins (1975)

Gepubliceerd op 06-11-2024

ETHYN

betekenis & definitie

(Fr.: éthyne; Du.: Äthyn; Eng.: ethyne), of acetyleen, het eerste lid van de homologe reeks der alkynen, met de structuurformule HC≡CH.

In zuivere toestand is ethyn een aangenaam riekend gas; dichtheid ten opzichte van lucht 0,91. De kritische temperatuur bedraagt 35,4 °C, de kritische druk 6,23 MPa. Het is explosief bij overdrukken van 55,7...138,8 kPa. Met lucht gemengd is ethyn explosief bij een massagehalte ethyn van 3,5...65%; met zuurstof liggen de explosiegrenzen van 2,8...93%. Bij voldoende zuurstoftoevoer brandt ethyn met een hete, lichtgevende vlam die een temperatuur heeft van ruim 2500 °C.

Ethyn is goed oplosbaar in aceton: bij 15 °C lost aceton 25 × zijn volume acetyleen op, bij vijftien maal de atmosferische druk zelfs 300 × . De oplossing (dissousgas, acétylène dissous) komt in stalen flessen, die een poreuze massa bevatten, in de handel. Ethyn kan worden bereid door inwerken van water op calciumcarbide, door splitsing van vloeibare koolwaterstoffen in een lichtboog, partiële oxidatie van methaan, thermisch kraken van koolwaterstoffen enz. Het wordt toegepast in de kunststofbereiding, voor het bereiden van oplosmiddelen, als lasgas (autogeen lassen; zie Autogene metaalbewerking), voor de bereiding van butadiëen enz. Door het grote additievermogen is ethyn de uitgangsverbinding voor vele produkten, o.a. chloropreen, vinylchloride, acrylonitril, vinylethers, isopreen, aceetaldehyde, allylalcohol.

< >