Technische encyclopedie

Winkler Prins (1975)

Gepubliceerd op 23-12-2024

DAKCONTROLE

betekenis & definitie

(Fr.: contrôle du toit; Du.: Beherrschung des Hangendes; Eng.: roof control), in de ondergrondse mijnbouw het geheel van de maatregelen die de bewegingen en de breuk van het gesteente rondom de winningsplaatsen beheersen, teneinde de veiligheid en de bedrijfszekerheid te bevorderen en de schade op de bovengrond te beperken. Tijdens de winning moet het dak gesteund worden.

Bij kamer- en bij pilaarwinning (room and pillar) wordt deze steun geleverd door de overblijvende pilaren, die 25...50% van de ertsmassa vertegenwoordigen; in de kamers zelf kan het dak met ankers versterkt worden zo nodig met toevoeging van houten stutten en balken en in uiterste gevallen met een driedimensionaal raamwerk. Bij langfront-methoden worden geen pilaren achtergelaten; om de boven het front uitkragende steenbanken op te vangen worden systematisch stempels geplaatst volgens een regelmatig patroon en op afstanden van 1 m of minder zodat een3...5 m breed pand opengehouden wordt. In steile lagen gebruikt men hiervoor houten stempels; in horizontale telescopische stalen stempels, met daarboven koppelkappen, gelede stalen balkjes van ca. 1 m, die tot grotere lengten verbonden kunnen worden en aan de frontzijde voorbij de laatste stempelrij uitkragen, om een vrije doorgang voor de winningsmachine te verzekeren. Bij gemechaniseerde ondersteuning worden hydraulische stempels en kappen tot zware stabiele ramen verbonden, die dagelijks met horizontale cilinders vooruitgeschoven worden. Na de winning kan de ledige ruimte definitief gezekerd worden door deze op te vullen met in naburige galerijen gewonnen of van elders aangevoerd materiaal. Goedkoper dan deze opvulmethode is de breukmethode, waarbij men het dakgesteente systematisch in kleine stukken doet instorten.

Bij sommige winningsmethoden wordt het ertslichaam of de laag onderkelderd, en veroorzaakt men de instorting van de gehele massa. De delfstof wordt langs trechters, gehouwen uit het vloergesteente, afgetapt. Winning en opvulling door breukbouw zijn bij deze methode verenigd.

< >