(Fr.: centrifugeuse; Du.: Zentrifuge, Schleuder; Eng.: centrifugal machine, centrifuge), apparaat dat gebruikt wordt voor het scheiden van de componenten van een mengsel van stoffen die zich in verschillende aggregatietoestanden bevinden door de bij rotatie optredende centrifugale kracht. De centrifuge bestaat uit een cilindrische trommel die zeer snel kan roteren om de cilinderas en die wordt gebruikt voor het drogen van stoffen, het scheiden van vloeistoffen, het afscheiden van gesuspendeerde deeltjes enz.
In de zuivelindustrie wordt de centrifuge toegepast voor het ontromen van melk en het afscheiden van vaste bestanddelen (reinigingscentrifuge, kwarkcentrifuge), en bij het melkonderzoek o.a. voor het vetgehalteonderzoek. In de suikerindustrie wordt de centrifuge toegepast om suikerkristallen en stroop te scheiden; in de textielindustrie om overtollig water na een natbehandeling en voor het drogen te verwijderen. Voorts worden centrifuges veelvuldig gebruikt in o.a. wasserijen, de meststoffen-, levensmiddelen-, papier-, springstoffen- en petrochemische industrie. In het laboratorium worden verschillende typen centrifuges toegepast, bijv. om gesuspendeerde deeltjes af te kunnen scheiden of vloeistoffen te scheiden. Een speciale uitvoering is de ultracentrifuge, toegepast o.a. voor isotopenscheiding en de fractionering van zeer kleine deeltjes (o.a. eiwitten).
In de huishouding wordt de centrifuge (Fr.: essoreuse; Du.: Wäscheschleuderer; Eng.: spin dryer) toegepast voor het verwijderen van water uit ca. 2...3 kg wasgoed. Men schakelt het toestel veelal uit na ca. 4 min bij katoenen of linnen weefsels, na kortere tijd bij wol en kunststoffen. Het wasgoed dient zo gelijkmatig mogelijk langs de wand van de trommel te worden verdeeld om onbalans te voorkomen. Het toerental bedraagt bij de meeste machines ca. 2800 omw min−1. Tijdens het aanlopen wordt het kritische toerengebied gepasseerd, gekenmerkt door trillingen van de trommel die opgevangen worden door de verende opstelling, tenzij de onbalans te groot is; dan moet de machine tot stilstand worden gebracht en de inhoud beter geordend.
Om veiligheidsredenen mag de trommel eerst in beweging kunnen worden gezet wanneer het deksel gesloten is en na afloop pas bij stilstand toegankelijk zijn. Omdat bij het stoppen vrij grote kinetische energie in enkele seconden moet worden gedissipeerd (vernietigd), wordt gebruik gemaakt van een automatisch bediende mechanische rem.
De centrifuge is uitgevoerd als afzonderlijke eenheid, dan wel samengebouwd met een wasmachine, in een gemeenschappelijk huis. Bij een trommelwasmachine is de trommel ingericht om ook te kunnen centrifugeren, zij het met een veel kleiner toerental van 1000...400 omw min−1. Het restvochtgehalte, de massa van de in textiel na het centrifugeren achtergebleven hoeveelheid water gedeeld door de luchtdroge massa, is bij de centrifugerende trommelwasmachines tot driemaal zo groot als bij afzonderlijke centrifuges. Om deze ongunstige waarden te verbeteren zijn sommige wasmachines ingericht voor een centrifugeproces met onderbrekingen. Het wasgoed valt door het stoppen telkens naar beneden en wordt hierdoor gunstiger verdeeld over de omtrek van de trommelwand. Het energieverbruik van een vrijstaande centrifuge is ca. 0,02 kW h per kg droog wasgoed; de aansluitwaarde bedraagt 120...340 watt.