Afgaan als een reiger

betekenis & definitie

In deze jonge zegswijze, gebezigd ongeveer in de zin van: een figuur slaan als modder zijn verschillende uitdrukkingen gecontamineerd. Het tweede gedeelte is identiek met dat van schijten als een reiger, dat geheel in eigenlijke zin gebezigd wordt met betr. tot iemand die diarree heeft, met gedachte aan de overvloedige losse ontlasting die kenmerkend is voor reigers. Afgaan is een oude, in eig. zin thans weinig meer gebezigde term voor zich ontlasten; deze is door subjectsverwisseling ontstaan: oorspr. toegepast op de ontlaste stoffen zelf („my ging gans niet of’ Klucht v. d. Hoogd. Quacksalver 5), daarna op de persoon die die stoffen uitscheidt. In de hier behandelde zegsw. heeft afgaan een andere eerste bet., afkomstig uit studententaal en misschien secundair t.o.v. afgang, als aan Hd. Abgang ontleende theaterterm voor de wijze waarop een acteur het toneel verlaat na een scène. In overdr., pregnante zin werd dit toegepast op een slecht figuur dat iemand maakt bij of na een bepaald optreden, en de toevoeging als een reiger heeft dan eén bloot versterkende betekenis.