Stef Linsen

freelance psycychiatrist at Pompe stichting

Gepubliceerd op 28-09-2015

Schizofrenie

betekenis & definitie

Een patroon van psychose episoden, met onvolledig herstel. Tijdens schizofrene psychoses zijn er (zoals bij alle psychoses) wanen, hallucinaties en verwarring. Er is geen, weinig of kortdurend een stemmingsstoornis. Vaak ook een verminderde zelfredzaamheid, een sluipend begin en meer sociale isolatie die interepisodisch (variabel!) langzaam en deels herstellen.

Erfelijkheid, leefwijze, opvoeding, trauma’s, drugsgebruik en (mate van) sociale steun spelen bij het ontstaan mee. Het begint meestal sluipend vanaf puberteit of adolescentie. Hoe vroeger de start, hoe ernstiger vaak het verloop. Schizofrenie bestaat wereldwijd en in industrie landen verloopt het ernstiger.

Positieve symptomen zijn ‘extra’ onalledaagse zaken die duiden op ziekte; wanen en hallucinaties. Zij zijn beter, vlotter behandelbaar dan negatieve met anti psychotische medicatie en steunende psychotherapie.

Een waan is een rotsvast maar fout idee. Dan ontstaan vaak conflicten met de omgeving. Denk aan achtervolgingswaan(zin), vergiftigingswaan, armoede waan enz.

Hallucinaties zijn zintuiglijke schijnwaarnemingen. Iemand ruikt, hoort, ziet, voelt of proeft dingen die er niet zijn. Anderen zijn niet overtuigd. Denk aan lijkenlucht ruiken, stemmen horen, schimmen zien, stralen voelen of vergif proeven.

De werkelijkheid is verwarrend omdat ‘echt’ en ‘onecht’ anders zijn. ‘Hier en nu’ verstrengelt met ‘daar en straks’ en ‘daar en toen’. Binnen – en buitenwereld, oorzaak en gevolg worden verward (een gestoorde werkelijkheidstoetsing).

Negatieve symptomen zijn gewone alledaagse zaken die ontbreken: sociale contact behoefte, emoties ervaren, interesse en initiatief (‘vervlakking’). Men ziet een teruggetrokken (‘slecht bereikbare’), onverschillige, snel afhakende persoon.

De verhouding tussen positieve en negatieve symptomen is belangrijk voor het herstel. Globaal zijn er bij langere ziekteduur meer negatieve symptomen dan positieve en omgekeerd. Inter-episodisch psychose herstel varieert en is afhankelijk van sociale steun, behandeling en (on)gezonde leefwijze. Er is een spectrum van goed naar slecht herstel (1/4 slecht, ¼ heel redelijk). Een niet- schizofrene psychose herstelt globaal vlotter en meer volledig.