Spreekwoorden en gezegden

F. Stoett (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

Tegen de lamp lopen of vliegen

betekenis & definitie

ook wel tegen de lampjes slaan, d.w.z. ertegenaan lopen, gesnapt worden; straf of boete oplopen voor een begane overtreding. Voor de verklaring van deze zegswijze, die niet ouder is dan de 19de eeuw, kan men denken aan uitdrukkingen als zich branden, zijn vingers of handen branden, doch daar het lopen tegen een lamp volstrekt geen pijnlijke gevolgen behoeft te hebben, kan men de zegswijze misschien eerder ontleend achten aan de dieventaal, waarin men onder een lamp een agent van politie verstaat.

Oorspronkelijk is zij dan gebezigd van een boosdoener die in het volvoeren van zijn opzet op zulk een agent stuit. Onder militairen is ook gebruikelijk aan de lamp of aan de pan likken, zich schuldig maken aan een overtreding waarvoor men gestraft zal worden, waarbij natuurlijk aan een brandende lamp (of een gloeiende pan) in de gewone betekenis moet worden gedacht. In de verb. met vliegen denkt men zeker ook aan insekten die op een brandende lamp af komen. Vgl. Fr. se brûler à la chandelle; tomber dans le pot au noir; Hd. übel anlaufen; auf den Tee kommen.