eerst bij de afloop of achteraf kan men iets goed beoordelen. De oorspr. betekenis van deze sinds het begin van de 17de e. opgetekende uitdr. schijnt te zijn dat men bij het einde, het aflopen van de (jaar)markt, als het op het verrekenen aankomt (op slot van rekening), de ware aard van de kooplui, bijv. hun royaliteit, eerlijkheid, of schraapzucht eerst leert kennen.
In de middeleeuwen immers bleven de kooplui tot aan het einde der jaarmarkt; dan werd verrekend en had men natuurlijk de meeste geschillen en chicanes. Vandaar bij overdracht: dikwijls leert men iemand pas goed kennen, wanneer men van hem moet scheiden, wanneer het erop aankomt; zijn goede of meestal slechte eigenschappen komen dan aan de dag, zijn ware inborst blijkt dan eerst. Vgl. Fr. on ne peut juger de la farine que quand le pain est cuit1)', Hd. wenn man vom Markt geht, lernt man die Marktleute kennen; Eng. one cannot judge of the flour before the bread is made.1) De in sommige woordenboeken gegeven vert. au bout de l’aune faut le drap is onjuist, daar dit nooit anders heeft betekend dan: alles heeft een eind (zowel met betrekking tot de tijd als tot de ruimte).
