Fraxinus excelsior: Een boom met een open, regelmatig opgebouwde, breed ovale kroon en een rechte stam. Komt in Europa (ook in Nederland en België) en Klein-Azië voor.
Deze soort onderscheidt zich van Amerikaanse en Zuid-Europese soorten door de zwarte winterknoppen. De twijgen zijn vaak afgeplat en groengrijs van kleur. De samengestelde bladeren hebben een lengte van 25 tot 30 cm en zijn oneven geveerd. Het aantal blaadjes (eirond tot lancetvormig) bedraagt 9 tot 13. De bladrand is fijn gezaagd. De bladspil heeft een open groef.
De bloemen verschijnen kort voor de bladontwikkeling. Ze bezitten geen kelk- en kroonbladeren en zijn daarom niet spectaculair. Ze zijn groenachtig wit tot roodbruin van kleur en staan in gedrongen pluimen bij elkaar. Later worden gevleugelde nootjes gevormd. Deze zitten vaak tot in de winter dicht opeen gedrongen aan de takken.Essen zijn mooie bomen voor in het landschap en als laan- en straatboom. Voor de gemiddelde tuin zijn ze vanwege hun enorme afmetingen minder geschikt. Bijzonder is de treur- of prieeles (Fraxinus excelsior 'Pendula')- Deze kan 8-10 meter hoog worden en heeft takken die in grote bogen afhangen. Voor de kleine tuin is er de cultivar 'Nana', een gedrongen bolvorm die op hoogstam wordt geënt. 'Jaspidea' heeft bladeren die geel uitlopen, 's zomers lichtgroen worden en dan weer geel verkleuren voor ze afvallen. Ook de twijgen zijn geel. De cultivar 'Diversifolia' heeft enkelvoudig, onregelmatig eirond blad.
Fraxinus kan ook als knotboom dienst doen. In landschappelijke beplantingen is essenhakhout interessant. Het hout is o.a. geschikt voor het maken van stelen voor tuingereedschap.
